Response of silage maize (Zea mays L.) to nitrogen fertilizer after different crops in a semi arid environment

Abstract

Mısır münavebe sistemlerinde baklagil bitkilerinin kullanımı ile azot kullanımı azalmakta ve toplam gelir miktarı artabilmektedir. Bu çalışmada ön bitki (buğday, arpa, mercimek ve Macar fiği ve nadas) ve farklı azot dozlarının (0, 120, 160, 200 ve 240 kg N ha–1) silajlık mısırın verim ve azot içeriğine etkileri üç yıl süreyle (1999-2000, 2000-2001 ve 2001-2002) Diyarbakır sulu koşullarında değerlendirilmiştir. Çalışmada kuru madde verimi 10068.2-16480.4 kg ha–1 arasında değişmiştir. Yıl ve azot dozu uygulamalarının ortalamalarına göre macar fiğinin silajlık mısır için en uygun ön bitki olduğu ve 200 kg N ha–1 azot uygulamasının yeterli olduğu belirlenmiştir. Ön bitki azot dozu interaksiyonuna göre en yüksek kuru madde verimi 240 kg N ha–1 azot × arpa uygulamasından elde edilmiştir. Arpa-silajlık mısır ve mercimek-silajlık mısır münavebe sisteminde mısır bitkileri azot dozu artışlarına kuru madde ve azot verimi yönünden olumlu cevap verirken, Macar fiğinin ön bitki olduğu rotasyonlarda bu özellikler için 120 kg N ha–1 üzerindeki dozlarda artış gözlenmemiştir. Ayrıca nadas-silajlık mısır ve buğday-silajlık mısır münavebe sisteminde 200 kg N ha–1’ın üzerindeki doza olumlu tepki gözlenmemiştir. Silajlık mısır üretiminde nadas ve tahıllar yerine baklagillerin ön bitki olarak kullanılmasının kuru madde ve azot veriminde düşüş olmaksızın azotlu gübre miktarının azaltılmasında önemli bir potansiyele sahip olduğu bulunmuştur. Ancak yıllık toplam kuru madde üretimi bakımından en yüksek kuru madde tahılların ön bitki olarak kullanılmasıyla elde edilmiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre en yüksek kuru madde ve N verimi buğday, arpa, mercimek, Macar fiği ve nadas için sırasıyla 198, 254, 211, 80, 210 kg N ha–1 dozlarından elde edilebilir.