Mısır ıslahında in vivo dihaploid teknolojisi ile saf hat geliştirilmesi
Göster/ Aç
Erişim
info:eu-repo/semantics/openAccessTarih
2023Yazar
Yıldırım, MehmetAlbayrak, Önder
Bayhan, Merve
Özkan, Remzi
Akıncı, Cuma
Kızılgeçi, Ferhat
Biçer, Behiye Tuba
Üst veri
Tüm öğe kaydını gösterKünye
Yıldırım, M., Albayrak, Ö., Bayhan, M., Özkan, R., Akıncı, C., Kızılgeçi, F. ve diğerleri. (2023). Mısır ıslahında in vivo dihaploid teknolojisi ile saf hat geliştirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(2), 715-731.Özet
Klasik mısır ıslahında ıslah süresinin uzun olması, yüksek mali finans ve iş
gücü gerektirmesi yeni hibrit çeşit geliştirmede özellikle küçük ve orta ölçekli
ıslah kuruluşlarının mısır ıslahı yapmasını güçleştirmektedir. Bu bariyeri kırmak
için son yıllarda uygulamaya konan in vivo haploidi tekniği yukarıda sayılan
avantajlarının yanısıra seleksiyon etkinliğini artırmakta, tam homozigotluk
sağlamakta, moleküler marker tekniklerinin uygulanması için uygun saflık
sağlamaktadır. Bu çalışmada induser kullanarak in vivo maternal haploid bitki
elde etme yönteminin mısır ıslahında kullanılma potansiyeli araştırılmıştır.
Çalışmada kendilenmiş hat elde etmek için Karadeniz Bölgesi yerel mısır
popülasyonları ve haploid bitki elde edilmesinde tozlayıcı olarak RWS ve
RWK-76 induser (indirgeyici) genotipleri materyal olarak kullanılmıştır.
Çalışmanın kromozom katlama, tohum çoğaltımı ve bitki yetiştirme işlemleri
Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü laboratuvar, sera ve
deneme arazisinde 2016, 2017 ve 2018 yıllarında yürütülmüştür. DH hatlar 3
adet ticari hibrit çeşidiyle melezlenmiş ve bu melezleme sonucunda 9 melezde
tekerrürlü deneme kuracak kadar tohum elde edilmiştir. 2018 yılında DH
hatlardan elde edilen test melezleri 3 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme
desenine göre ekilerek yetiştirilmiş ve bazı tarımsal özellikler yönünden
değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre başta tane verimi olmak üzere
bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, gövde çapı, yaprak eni ve SPAD, koçan
ağırlığı, koçan boyu, koçan çapı, koçanda sıra sayısı, koçan sırasında tane sayısı
ve uç boşluk uzunluğu, sömek çapı, koçanda tane ağırlığı özellikleri yönünden
standart çeşitleri aşan DH melez kombinasyonları saptanmıştır. İn vivo haploid
bitki elde etme yönteminde başarıyı en çok düşüren aşamanın DH bitkilerin
kendilenmesi aşaması olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmada mısır ıslahında bir
bütün olarak başarıyla kullanılabileceği ortaya konmuştur. Yerel mısır
çeşitlerimizin hem bu yöntemin uygulanmasına uygun olduğu hem de ıslahta
doğrudan anaç olarak kullanmak için uygun genotipik potansiyele sahip olduğu
belirlenmiştir. DZ-M-13 x Gariz, DZ-M-56 x Elioso, DZ-M-67 x Elioso-1 ve
DZ-M-67 x Excel-1 DH melezleri tane verimi bakımından öne çıkan genotipler
olmuşlardır. Ayrıca test melezlerinde incelenen özellikler arasında tane verimi
ile bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, koçanda tane sayısı ve koçan ağırlığı
arasında pozitif ve önemli korelasyon ilişkileri saptanmıştır. The fact that the length of the breeding period is long, high financial
finance, and labor force makes it difficult for small and medium scale breeding
institutions to make maize breeding. The in vivo haploid technique introduced
in recent years to break this barrier increases the efficiency of selection as well
as the above-mentioned advantages, providing full homozygosity and providing
appropriate purity for the application of molecular marker techniques. In this
study, the potential of inducer used in vivo maternal haploid technique in maize
breeding was investigated. In the study, maize landrace populations belonging
to the Black Sea region and RWS and RWK-76 inducers were used as the
pollinator to obtain inbred lines. Chromosome doubling, seed reproduction, and
plant growing operations of the study were carried out in 2016, 2017, and 2018
years in the laboratory, greenhouse, and experiment area of the Dicle University
Faculty of Agriculture, Field Crops Department. Of these plants, 274 doublehaploid (DH) seeds belonging to 6 genotypes were obtained. DH lines were
hybridized with 3 commercial hybrid varieties and enough seed was obtained
from 9 hybrids to establish a repeat experiment. In 2018, the test cross hybrids
obtained from DH lines were planted in a randomized completed block design
with 3 replications and evaluated for some agronomic properties. According to
the results, DH hybrid combinations that exceed the standard types were
determined for plant height, first ear height, stem diameter, SPAD, ear weight,
ear length, ear diameter, number rows per ear, number grains per ear, grain
weight per ear traits including grain yield. In this study, it has been shown that
in vivo haploid plant obtaining method can be used successfully as a whole in
maize breeding. It was determined that Turkish maize landraces were suitable
both for the application of this method and for the genotypic potential to be used
directly as the inbred line inbreeding. DZ-M-13 x Gariz, DZ-M-56 x Elioso,
DZ-M-67 x Elioso-1 and DZ-M-67 x Excel-1 DH hybrids are superior
genotypes in terms of grain yield. In addition, positive and significant
correlations were found between grain yield and plant height, first ear height,
number of grains per ear and ear weight in the test hybrids.
Cilt
28Sayı
2Bağlantı
https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1194002https://hdl.handle.net/11468/12882
https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/1194002