Sakarya Meydan Muharebesi sırasında Anadolu' da meydana gelen toplumsal tepkiler

Abstract

19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı ile başlayan Millî Mücadele, yıllardır savaşın bütün acılarını ve yıkımlarını yaşamış bir milletin küllerinden doğarak yeniden ayağa kalkması ile büyük bir istiklal kavgasına dönüşmüş, doğusundan batısına kuzeyinden güneyine millet, yekvücut olarak düşmana karşı vatan topraklarını savunmuştur. Sakarya Meydan Muharebesi ordu-millet bütünleşmesinin önemli bir mihenk noktası olmuş; Türk Ordusu cephede düşmana karşı fiilen mücadele ederken halk, bu mücadeleye hem maddi hem de manevi açılardan desteklerini esirgememiştir. Yunan Ordusu’nun yeni bir taarruza başladığı haberinin alınması üzerine halk, Ankara’dan başlayarak yurdun en ücra köşelerine kadar bu saldırıyı lanetleyen mitingler tertip etmiş, protestolar düzenlemiş; saldırılara karşı yüksek sesle madden, manen ve bedenen fedakarlığa hazır olduklarını haykırmışlardır. Mitinglerden sonra kaleme alınan telgraflarla, Anadolu’nun hissiyatı Ankara’ya bildirilirken bu telgraflarda kullanılan dil ve vurgulanan mesajlar Millî Mücadele’nin yereldeki dinamikleri, aktörleri, unsurları, yansımaları ve nihayet paradigması açısından önemli fikirler vermiştir. Bu bağlamda bu makalede; Sakarya Meydan Muharebesi sırasında Anadolu’nun dört bir yanında Yunan saldırısına karşı yapılan mitingler, bu mitinglerden sonra Ankara’ya gönderilen destek telgrafları; verilen mesajlar, kullanılan üslup, yer ve zaman bağlamında ele alınmış, mevcut veriler üzerinden Millî Mücadele’nin yereldeki yansımalarından bir kesit ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Upon receiving the news that the Greek Army had started a new offensive, the people organized rallies and protests condemning this attack, starting from Ankara to the remotest corners of the country, and shouted loudly that they were ready to «sacrifice materially, morally and physically» against the attacks. While the sentiments of Anatolia were conveyed to Ankara through telegrams written after the rallies, the language used and the messages emphasized in these telegrams provided important insights into the local dynamics, actors, elements, reflections and finally the paradigm of the National Struggle. In this context, this article will examine the rallies against the Greek attack in all four corners of Anatolia during the Battle of Sakarya and the support telegrams sent to Ankara after these rallies in terms of the messages given, the style used, place and time, and will try to reveal a cross-section of the local reflections of the National Struggle through the available data.