الامام الزنجاني ومنهجه في التفسير

Abstract

İmam Zencânî ve Tefsir Metodu isimli bu çalışma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, tez başlığında ve İmam Zencânî'nin tefsirindeki kelimelerin açıklamaları yapılmıştır. Birinci bölümde İmam Zencânî'nin hayatı ve tefsiri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Zencânî'nin tefsirinde Kur'an İlimlerine yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, Zencânî'nin tefsir metodu açıklanmıştır. Onun rivayet tefsirine, önceki müfessirlerin ve dil alimlerinin görüşlerine verdiği önemin sınırları üzerinde durulmuştur. Bu çalışma, okuyucu için İmam Zencânî'nin kişiliğini, tefsirindeki çabasını, tefsirinin konumunu, tefsirinin olumlu ve olumsuz yönlerini ve kaynaklarını açıklamayı hedeflemiştir. Araştırmacı imkanları ölçüsünde şu sorulara cevap vermeye çalışmıştır: Çalışmada; İmam Zencânî kimdir? Esrleri ve müellefatı nelerdir? Çalışmaları ve faaliyetleri nelerdir? Kur'ân tefsirini yazarken İslamî ilimlerden nasıl faydalanmıştır? Tefsirindeki metodu nedir? Araştırmacı bu çalışmasında, tümevarım ve analitik bir metot takip etmiştir. Çalışmanın hazırlanmasında Kur'ân İlimleri, tefsir, hadis, Arap dili ve belağatı gibi İslamî ilimlerin aslî ve muteber kaynaklarına müracaat edilmiştir. Çalışmada şu sonuçlara varılmıştır. İmam Zencânî kendi döneminin ve Şâfiî mezhebinin seçkin alimlerinden biridir. Alimler onun bu yönüne şahitlik etmişlerdir. Kısa fakat faydalı olan bu tefsirinde bazı Kur'ân İlimlerine değinmiştir. İtikadî meselelere işaret etmiştir. Tevhid-i uluhiyyet konularında ehl-i hadise muhalefet etmemiştir. Allah'ın isimlerinin ve sıfatlarının ve diğer itikâdî konuların yorumlanmasında Eşarî mezhebini takip etmiştir. Tefsirinin kısalığına rağmen, tercihini belirtmeden bazı fıkhî konuları ve fıkhî mezheplerin görüşlerini açıklamıştır. Tefsirinde, müfessirlerin üzerinde icma ettikleri manayı herhangi bir tartışmaya girmeksizin veya itiraza yer vermeksizin zikretmiştir. Bazı Kur'ân kavramlarının açıklanmasında, genellikle dil alimlerinin isimlerini zikrederek iktibasta bulunmuştur. Bazı yerlerde nahiv alimlerinin icmaına yer vermiştir. Bütün bu konularda en çok müracaat ettiği kaynak Vâhidî'nin et-Tefsîru'l-Vasît'i olmuştur. Sonuçta bu çalışmanın önemi özetlenmiştir.

This thesis consists of an introductory topic and three chapters. In the introductory section, the researcher begins by explaining the vocabulary of the title of the thesis, and clarifying the meanings of the words mentioned in the title of the book and what they indicate. In the first chapter, the researcher translated Imam Al-Zanjani, in which he also mentioned an overview of his interpretation .And In the second chapter, the researcher referred to how Imam Al-Zanjani used the topics of the Quranic sciences .researcher explained in the third chapter, the methodology of Imam Al-Zanjani in interpreting the Qur'an in the traditional way, and the extent of its importance according to the consensus of the commentators and the sayings of the linguists . And the letter aims to :statement of the effort of Imam Al-Zanjani in his interpretation and showing his personality to the reader ,and to show the status of its interpretation, and to indicate its positives and its drawbacks . With enriching the Islamic library by highlighting an ancient interpreter approach, to be accessible to anyone who wants to refer to it. The researcher tried to answer as much as possible the most important questions :Who is Imam Zanjani? What are his works and writings? What are his works and activities? How did he benefit from the sciences when interpreting the verses of the Holy Qur'an? What is his approach to interpretation ? In this thesis, the researcher followed the analytical inductive approach, and the tools in the treatise are the authentic and considered sources in the various fields of Islamic sciences, especially the books of interpretation and the sciences of the Qur'an and Hadith, with the use of the Arabic language and its rhetoric. Among the findings of the researcher is that Imam al-Zanjani was one of the most prominent scholars of his time, and was the Shafi'i sheikh of his time, according to the scholars' recognition of that .And he, may God have mercy on him, mentioned some of the vocabulary of the sciences of the Qur'an, in this small-sized interpretation of great benefit .He referred to doctrinal issues in this interpretation, and he did not contradict the hadith scholars in the details of unification of divinity .And followed the path of the Ash'aris in the names and attributes and other investigations related to the faith . Despite the small size of his interpretation, he explained some of the verses of rulings with mentioning the sayings of the jurisprudential schools without choosing one of them .And he quoted in some places from his interpretation the consensus of the commentators on the intended meaning of the verses. And his mention of consensus is limited to transmission only without discussing or objecting to it, and he relied a lot on the sayings of linguists in explaining some Qur'anic vocabulary, and often referred to the names of these imams ,he also mentioned the consensus of grammarians in some places, and the most important sources that he referred to review all of this are: The Book of Al-Waseet Interpretation of Al-Wahidi. The researcher summed up the importance of this study in the following: It came to serve the Holy Quran .And it relates to an ancient and valuable interpretation book that has not been served before by a service worthy of it.