Hevsel bahçeleri: Diyarbakır çevresinde insan faaliyetlerinin geçmişine ve Dicle nehrinin fluviyal gelişimine ait bir arşiv

Abstract

Dicle Vadisi arkeolojik açıdan olduğu kadar jeomorfolojik açıdan da incelenmesi gereken özel bir alandır (Algaze vd., 1991; Parker ve Creekmore, 2002; Doğan, 2005; Karadoğan ve Kozbe, 2013; Kuzucuoğlu, 2014). Yapılan araştırmalara rağmen, bölgenin coğrafi bağlamda geçmişine yönelik bilgiler hala sınırlıdır. Saha bu açıdan uluslararası bilgi açığını azaltacak önemli verileri içerdiğinden, Yukarı Dicle su havzası üzerinde böyle bir pilot araştırma amaçlanmıştır. Doğu Anadolu’ya kadar Yukarı Mezopotamya’nın büyük bir kısmının suyunun boşaltılması bu havza tarafından gerçekleştirilmektedir. Bölgesel ve yerel ölçekte hidrografik ve akarsu ekosisteminin bugünkü dinamiği, son buzul çağından sonra bölgenin insan tarafından işlenişi ve kontrolü, Prehistorik dönemlerden günümüze Dicle vadisinde insan toplumlarının evriminin ve gelişiminin açıklanması açısından böyle bir çalışma büyük bir öneme sahiptir. Bu çerçevede, özellikle akarsu sedimantasyon fazları ve tortulları üzerinde odaklanarak, nehrin geçmişteki rejimine ve jeomorfolojik evrimine ilişkin geçmişteki ve bugünkü nehir dinamiklerinin anlaşılması ve problemlerin çözümü hedeflenmiştir.