Banka türlerine göre ticari kredilerin istihdam üzerindeki etkisi: Toda-Yamamoto yaklaşımı

Abstract

Türk bankacılık sektörü katılım ve mevduat bankalarının birlikte faaliyet gösterdiği ikili bir bankacılık sistemine sahiptir. Türkiye’de uzun yıllardan bu yana katılım bankacılığı faaliyetleri yapılmakla birlikte katılım bankacılığının bankacılık sektörü içerisindeki pazar payı özellikle son yıllarda artış göstermiştir. Gerek fon toplama gerekse fon kullandırma prensipleri birbirinden farklı olan söz konusu bu bankalar tarafından hem işletme hem de bireysel müşterilere yönelik krediler kullandırılmaktadır. Ancak katılım bankaları sadece gerçek ticari işlemleri finanse etmekte ve bu yönleri ile mevduat bankalarından farklılaşmaktadır. Bankalar tarafından kullandırılan ticari krediler işletmelerin daha fazla yatırım, üretim ve istihdam oluşturmalarına imkân vermektedir. Böylelikle kullandırılan kredilerin ekonomik büyüme ile birlikte istihdamı da arttırması beklenmektedir. Banka kredileri ile istihdam arasındaki ilişkinin incelendiği çalışmaların bankacılık sektörü geneline yönelik olduğu göze çarpmaktadır. Ancak fon kullandırım prensipleri ve şekilleri farklı olan katılım ve mevduat bankalarının ayrı ayrı incelenmesi gerektiği düşünülmektedir. Böylece katılım ve mevduat bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerindeki etkisi açısından farklılık gösterip göstermediği incelenebilecektir. Ayrıca kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerindeki etkileri gerek ülke ekonomisi gerekse banka yönetimlerinin alacağı kararlar açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada mevduat ve katılım bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla 2017:01-2022:02 dönemleri arasında mevduat ve katılım bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerindeki etkisi Toda-Yamamoto nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda katılım bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerinde etkili olduğu, buna karşılık mevduat bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdam üzerinde etkili olmadığı tespit edilmiştir. Sadece reel ticaretin finanse edildiği katılım bankaları tarafından kullandırılan ticari kredilerin istihdamın arttırılması açısından daha etkili olduğu sonucuna varılmıştır.

The Turkish banking sector has a dual banking system in which participation and deposit banks operate together. Although participation banking activities have been carried out in Turkey for many years, the market share of participation banking in the banking sector has increased especially in recent years. These bank types, which have different fund collection and fund allocation principles, provide loans for both business and individual customers. However, participation banks only finance real commercial transactions and differ from deposit banks in these aspects. Commercial loans extended by banks allow businesses to create more investment, production and employment. Thus, it is expected that the loans extended will increase employment along with economic growth. It is striking that the studies examining the relationship between bank loans and employment are for the general banking sector. However, it is considered that participation and deposit banks, which have different fund allocation principles and forms, should be examined separately. In this way, it will be possible to examine whether commercial loans extended by participation and deposit banks have any difference in terms of their effect on employment. In addition, the effects of commercial loans on employment are important both for the country's economy and for the decisions to be taken by bank management. In this study, it is aimed to investigate the effect of commercial loans extended by deposit and participation banks on employment. For this purpose, the effect of commercial loans extended by deposit and participation banks between the periods 2017:01- 2022:02 on employment was analyzed with the Toda-Yamamoto causality test. As a result of the analysis, it has been determined that commercial loans extended by participation banks have an effect on employment, whereas commercial loans extended by deposit banks have no effect on employment. It has been concluded that commercial loans extended by participation banks, where only real trade is financed, are more effective in terms of increasing employment.