Karadoğan, SabriÖkse, A.TubaCoşkun, AytaçAl, AladdinGünce, Tarık2022-11-152022-11-152022Karadoğan, S., Ökse, A. T., Coşkun, A., Al, A., Günce, T. (2022). Ambar Çayı (Diyarbakır) Vadisinde jeoarkeoloji çalışmaları. Prof.Dr. Ertuğ Öner (Ed.), Ayhan SÜR ve Özdoğan SÜR Anısına paleocoğrafya ve jeoarkeoloji araştırmaları-I içinde (183-212. ss.). Ege Üniversitesi Yayınları, Edebiyat Fakültesi Yayın No:216, İzmir.978-605-338-372-7https://hdl.handle.net/11468/10747Ambar Çayı, Dicle Nehrinin önemli kollarından biridir. Bu akarsuyun Kocaköy ilçe merkezinin batısındaki erozyon havzasına karşılık gelen vadisi, Ambar köyü ve köyün güneyinde başlayan havza düzlükleri yoğun iskân sahası olarak geçmiş dönemler boyunca kullanılmıştır. Ambar Çayı’nın, üzerinde inşa edilen Ambar Barajının 715 metreye ulaşacak su seviyesi nedeniyle, Ambar köyü içinde kalan Ambar Höyük’ün doğu yakasının bir kısmı, Gre Fılla ve Kendale Hecala höyüğünün tamamı etkilenecektir. Bu nedenle vadi ve çevresinde arkeolojik kurtarma ve belgeleme çalışmaları yanında jeomorfolojik ve jeoarkeolojik çalışmalar da yapılmıştır. Bu çalışmaların amacı arkeolojik iskan sahası içinde paleocoğrafik çevre koşulları ile yerleşim alanları arasında ilişkileri belirlemek, yerleşime neden olan temel belirleyici coğrafi faktörleri anlamaktır. Bu amaçla vadi ve çevresinin temel jeomorfolojik karakteristikleri, yapısal özellikleri belirlenmeye çalışılmış ve alüvyal sahalarda karotlu sondaj yapılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir. Ambar Çayı vadisi ve çevresi, yerleşme açısından, su kaynakları, ulaşım, uygun topoğrafya ve litoloji, malzeme, biyolojik çevre gibi elverişli konum avantajlarına sahiptir. Ancak, Holosen boyunca akarsuya yakın alanlarda Ambar Çayı’nın yerleşmeleri etkilediği söylenebilir. Ambar Çayı’nın yatağını aşındırdığı dönemlerde vadi tabanına yakın alanlara yerleşilmiş, vadi tabanında biriktirme faaliyetlerinin olduğu dönemlerde ise terk edilmiştir.Ambar Stream is one of the important tributaries of the Tigris River. The valley of this stream corresponding to the erosion basin in the west of Kocaköy district center, Ambar village and the basin plains starting in the south of the village have been used as dense settlement areas throughout the past period. Due to the water level of the Ambar Stream, which will reach 715 meters, the water level of the Ambar Dam built on the Ambar Stream will affect a part of the eastern side of the Ambar Höyük, Gre Filla and the entire Kendale Hecala mound. For this reason, besides archaeological rescue and documentation studies, geomorphological and geoarchaeological studies have also been carried out in and around the valley. The aim of these studies is to determine the relationships between the paleogeographic environmental conditions and the settlement areas within the archaeological settlement area, and to understand the main determining geographical factors that caused the settlement. For this purpose, basic geomorphological characteristics and structural features of the valley and its surroundings were tried to be determined and core drilling was carried out in alluvial fields and the results were evaluated.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessDiyarbakır havzasıAmbar ÇayıJeoarkeolojiAlüvyal jeomorfolojiYerleşmeDiyarbakır basinAmbar StreamgeoarchaeologyAlluvial geomorphologySettlementBook Chapter183212