Orhan, Salim2020-06-252020-06-252018Orhan, S. (2018). Devlet aklı doktrini ve modern Türkiye'ye geçiş sürecinde bir tezahürü olarak teşkilat-ı mahsusa. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(39), 375-409.1300-29292458-7907https://hdl.handle.net/11468/5748https://dergipark.org.tr/tr/pub/duhfd/issue/41058/496307https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpBNE1UQXpNdz09Bir zihniyet ve siyasi yaklaşım/tavır olarak devletin tarihsel varlığı kadar eski olan devlet aklı doktrini, devleti en yüce değer ve bizatihi amaç olarak görmektedir. Bu yaklaşıma göre, devletin meşruiyeti kendine içkindir ve kendinden menkuldür. Devlet aklı doktrini, devletin varlığını korumaya ve selametini muhafaza etmeye mutlak öncelik tanımaktadır. Devletin varlığının ve güvenliğinin/bütünlüğünün korunması için başvurulacak her yöntem mubah sayılmakta ve her araç meşru kabul edilmektedir. Daha özel bir anlamıyla devlet aklı; olağanüstü bir durumda ve “kriz” halinde, devletin muhafazası için herhangi bir hukuk ve ahlak ilkesiyle bağlı olmamasına denk gelmektedir. Devlet aklının mihmandarı olan zorunluluk ve olağanüstü durum, yönetim sanatının bir tekniği olarak istihbaratı da ortaya çıkarmış ve şekillendirmiştir. Türkiye’nin geleneksel devlet anlayışının dayandığı “devletçilik” ilkesinin ve buhran dönemlerindeki siyasi tutumunun temelini, devlet aklı doktrini oluşturmaktadır. Osmanlı’nın modernleşme sürecinin rahminde gelişmiş ve ortaya çıkmış olan Türkiye’nin devlet aklı, selefi olan Osmanlı’dan tevarüs etmiştir. Osmanlı’nın son döneminde ve aynı zamanda bir “kriz” döneminde iktidar olmuş İttihat ve Terakki tarafından bir istihbarat ve askeri örgüt olarak gizli bir şekilde kurulan Teşkilat-ı Mahsusa, devlet aklının en çıplak surette tezahür ettiği örneklerden biridir. Bu çalışma, devlet aklı doktrinini birçok cihetiyle araştırmayı ve bu doktrin çerçevesinde modern Türkiye’ye geçiş sürecinde bir örnek olarak Teşkilat-ı Mahsusa’yı incelemeyi amaçlamaktadırThe doctrine of Reason of State is a mentality and political approach which is as old as the state’s historical existence. This doctrine sees the state as the highest worth and objective in itself. According to this approach, the legitimacy of state is inherent and self-proclaimed. The doctrine of reason of state gives priority to protection of state’s existence and preservation of its safety. To ensure the state’s existence and integrity, any methods, tactics and tools applied to are counted as permissible and accepted as legitimate. More specifically, Reason of State does not correspond to any legal or moral principle in cases of emergency and critical conditions so as to protect state itself. The necessity and emergency, the guide of Reason of State, have also revealed and shaped intelligence as a technique of the art of government. The doctrine of reason of state underlies the principle of statism which has been Turkey’s traditional understanding of state and political attitudes in crisis periods. Turkey has emerged and developed in the womb of Ottoman modernization process and its reason of state has also been inherited from Ottoman as its predecessor. Without hiding anything, it appears that Teşkilat-ı Mahsusa (Ottoman special organization) is one of the examples of reason of state. It was secretly established as an intelligence department and military organisation by İttihad ve Terakki (Committee of Union and Progress) which came to power in a crisis in the last period of Ottoman Empire. This study aims to research the doctrine of reason of state in many aspects and to analyse Teşkilat-ı Mahsusa as an example in the transition process of modern Turkey within the scope of this doctrinetrinfo:eu-repo/semantics/openAccessDevlet aklıYönetim sanatıİstihbaratModern devletTeşkilat-ı Mahsusaİttihat ve TerakkiReason of StateArt of governmentIntelligenceModern stateTeşkilat-ı MahsusaIttihat ve TerakkiArticle2339375409