Asan, Hilal SurmuşYavuz, Gülşen2025-05-282025-05-2820242024Yavuz, G. (2024). Hypericum capitatum var. capitatum'un in vitro mikroçoğaltımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsphttps://hdl.handle.net/11468/32253Hypericum cinsi, Guttiferae familyasına ait olup dünya genelinde yaklaşık 500 tür ile temsil edilen bir bitkidir. Bu türler, içerdiği çeşitli biyoaktif bileşenler nedeniyle tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Ülkemiz, Hypericum türlerinin çeşitliliği açısından önemli bir konuma sahiptir. Bu çalışmada, bölgemizde endemik olan ve tıbbi potansiyele sahip Hypericum capitatum CHOISY var. capitatum CHOISY'nin in vitro koşullarda mikroçoğaltımı için uygun bir protokol geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında, bitkinin tohumları hormonsuz MS (Murashige ve Skoog, 1962) besi ortamında çimlendirilmiştir. Daha sonra, sürgünlerin rejenerasyon kapasitesini incelemek için in vitro koşullarda elde edilen bitkicikler; sitokininler BAP (6-Benzilaminopurin) ve TDZ (Thidiazuron)'nin farklı konsantrasyonları (0.0, 0.1, 0.25, 0.5, 1.0 ve 2.0 mg/l), farklı sukroz konsantrasyonları (15-30-45 g/l) ve çeşitli besi ortamları; Murashige ve Skoog (MS), Gamborg B5 ve Linsmaier ve Skoog (LS) kullanılarak kültüre alınmıştır. Ayrıca sürgünlerin köklendirilmesi için IBA (indol-3-butirik asit), NAA (Naftalen asetik asit) ve IAA (indol-3-asetik asit) oksinlerinin farklı konsantrasyonları (0.0, 0.25, 0.5 ve 1.0 mg/l) ortamlarında incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; gelişim parametreleri (sürgün sayısı, sürgün boyu, kuru ağırlık) açısından sürgün gelişiminin en iyi olduğu ortamların 0.1 mg/l BAP ve 0.5 mg/l TDZ olduğu gözlemlenmiştir. BAP'in, incelenen tüm parametrelerde TDZ'ye kıyasla sürgün gelişiminde daha etkili olduğu bulunmuştur. Çalışılan sukroz konsantrasyonları arasında 30 g/l sukroz en iyi gelişim sonuçlarını verirken, besin ortamları içinde ise MS ortamının en yüksek verimi sağladığı saptanmıştır. Hypericum capitatum'un köklendirme çalışmalarında ise, en iyi sonucu IAA oksin grubunun verdiği ve 1.0 mg/l IAA içeren ortamda köklenme oranının %63'e ulaştığı görülmüştür. Son olarak elde edilen bitkiciklerin başarılı bir şekilde dış ortama adaptasyonu sağlanmıştır.The Hypericum genus, a member of the Guttiferae family, consists of approximately 500 species worldwide, many of which are utilized in therapeutic applications due to their rich bioactive components. Turkey serves as a significant center for Hypericum species diversity. This study aims to establish an effective protocol for the in vitro propagation of Hypericum capitatum CHOISY var. capitatum CHOISY, an endemic species with promising medicinal value in our region. In this study, plant seeds were initially germinated in hormone-free MS (Murashige and Skoog, 1962) medium. Subsequently, to evaluate the regeneration capacity of the shoots, plantlets generated under in vitro conditions were cultured with different concentrations of cytokinins, specifically BAP (6-Benzylaminopurine) and TDZ (Thidiazuron) at 0.0, 0.1, 0.25, 0.5, 1.0, and 2.0 mg/l. Additionally, varying sucrose concentrations (15, 30, and 45 g/l) and growth media types (MS, LS [Linsmaier and Skoog, 1965], and Gamborg B5 [Gamborg et al., 1968]) were tested. For rooting, shoots were cultured in media containing different auxin concentrations (0.0, 0.25, 0.5, and 1.0 mg/l) including IBA (indole-3-butyric acid), NAA (naphthalene acetic acid), and IAA (indole-3-acetic acid). Results indicated that the optimal shoot development, based on shoot number, shoot length, and dry weight, was achieved in the MS medium supplemented with 0.1 mg/l BAP and 0.5 mg/l TDZ. Furthermore, BAP demonstrated greater effectiveness than TDZ across all examined parameters. Among the sucrose concentrations, 30 g/l provided the best growth results, while the MS medium was found to be the most effective growth medium. For rooting, IAA proved to be the most effective auxin, with the highest rooting rate (63%) observed in the medium containing 1.0 mg/l IAA. Ultimately, the rooted plantlets obtained were successfully adapted to the external environment.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessDoku kültürüHypericum capitatumOksinSitokininSukrozAuxinCytokininSucroseTissue cultureMaster Thesis920119