Kılıç, Neslihan2022-09-162022-09-162020Kılıç, N. (2020). Rusya Türklerinin / Müslümanlarının sesi olarak gazeteci İsmail Gaspıralı. Güz, N. ve diğerleri (Ed.). Uluslararası Türk Kültür ve Sanatı Sempozyumu içinde (s. 340-356). Ankara: Etimesgut Belediye Başkanlığı978-9944-0677-6-8 (2. c.)978-9944-0677-4-4 (Tk)https://hdl.handle.net/11468/10536Türk dünyasının önde gelen fikir adamlarından ve reformistlerinden biri olan Gaspıralı İsmail Bey, 21 Mart 1851 tarihinde Kırım’da Bahçesaray yakınlarındaki Avcıköy’de dünyaya gelmiştir. Babasının Kırım’ın sahil kesiminde bulunan Gaspıra köyünde doğmasına nispetle ailesine “Gasprınski” veya “Gaspıralı” lakabı verilmiştir. Gaspıralı İsmail Bey, 19. yy’ın ikinci yarısında özelde Kırım-Tatar genelde ise Rusya Türklerinin/Müslümanlarının modernleşme çabalarının önemli bir kilometre taşıdır. Çarlık Rusya’sının izlemiş olduğu asimilasyon politikası sosyal ve kültürel hayatın hemen her alanında kendisini hissettirmiş, bu durum Rusya Türklerinin/Müslümanlarının varlıklarına yönelik ciddi bir tehdit oluşturmuştur. İşte böyle bir dönemde Gaspıralı İsmail Bey, Kırım’da ve diğer ülkelerde yabancı hâkimiyeti altında yaşayan Türklerin sorunlarını duyurmak ve onların ortak bir ülkü etrafında bir araya gelmelerini sağlamak üzere çeşitli girişimlerde bulunmuştur.Müslüman Türk toplumunun toplumsal birliğinin sağlanmasını dilde, fikirde, işte birlik ülküsüyle kavramlaştıran Gaspıralı, bu amacın gerçekleşmesi için de bir takım temel parametreler belirlemiştir. Buna göre modern eğitim anlayışını ifade eden usul-i cedid hareketi, Türk-İslam sentezi çerçevesinde harmanlanmış milliyetçilik düşüncesi, kadınlara toplumsal bir statü kazandırılması ve değişimleri kavrayan bir din anlayışı bu amacın belli başlı parametrelerindendir. Gaspıralı, içinde bulunduğu toplumu bu ülkü etrafında birleştirebilmek için basını önemli bir araç olarak görmüş, fikirlerini çıkartmış olduğu gazeteler aracılığıyla kamuoyuna açıklamıştır. 1883’te Kırım Tatarlarının ilk Türkçe gazetesi olarak Tercüman gazetesini yayınlamaya başlamıştır. Gazete çok kısa bir sürede hitap ettiği Rusya Müslümanlarının ortak kürsüsü olmuş ve 1918 tarihine kadar yayın hayatını sürdürmüştür. Kadının toplumsal statüsüne şekil veren Âlem-i Nisvan ve çocukların eğitimine katkı sağlaması amacıyla çıkartılan Âlem-i Sıbyan da yine bu ülkünün gerçekleştirilmesi amacıyla Gaspıralı’nın yayınladığı gazete ve dergiler arasındadır. Tebliğimizde çok yönlü kişiliğiyle tanınan ve Rusya Müslümanlarının ve son dönem Türk Milliyetçiliği mefkûresinin önemli simalarından Gaspıralı İsmail Bey gazeteci kimliğiyle ele alınmakta ve durum tespiti yapılmaktadır.GaspiraliIsmail Bey, one of the leading intellectual sandreformists of theTurkishworld, wasborn on March 21, 1851 in Avcıköy, near Bahçesaray, in Crimea. His family was given the nickname “Gasprinski” or “Gaspirali”, as his father was born in the village of Gaspirali on the coast of Crimea. Gaspirali Ismail Bey is an important milestone in the modernization efforts of the Crimean-Tatar and Russian Turks / Muslims in the second half of the 19th century. Thepolicy of assimilation followed by Tsarist Russia made itself felt in almost every field of social and cultural life, and this situation posed a serious thre atto the existence of Russian Turks / Muslims. Insuch a period, Gaspıralı İsmail Bey took various initiatives to announce the problems of Turks living under foreign rule in Crimea and other countries and to bring them to gether around a common ideal. Gaspıralı, who conceptualized the social unity of the Muslim Turkish society with the ideal of unity in language, opinion and work, determined some basic parameters for the realization of this goal. According to this, the main parameters of this aim are the Usul-i cedid movement, which expresses the modern understanding of education, the idea of nationalism blended within the framework of theTurkishIslamSynthesis, the giving of women a social status, and an understanding of religion that comprehends changes. Gaspirali saw the press as an important to oltounite his society around this ideal, and disclosed his ideas to the public through the newspapers he published. In 1883, it started publishing Tercüman newspaper as the first Turkish newspaper of the Crimean Tatars. The newspaper became the common platform of the Russian Muslims to which it addressed in a very short time and continued its publication life until 1918. Âlem-i Nisvan, which shapes the social status of women, and Âlem-i Sıbyan, which was launched to contribute to the education of children, area mong the newspapers and magazines published by Gaspirali in order to realize this ideal. In our paper, Gaspıralı İsmail Bey, known for his versatile personality and one of theim portant figures of the Russian Muslims and ther ecent Turkish nationalism concept, is addressed as a journalist and the situation is determinedtrinfo:eu-repo/semantics/openAccessRusya Türkleri-Müslümanlarıİsmail GaspıralıTercümanÂlem-i NisvanÂlem-i SıbyanRussian Turks-MuslimsConference Object2340356