Psikolojik doğum sırası ile mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve kişilerarası duyarlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Bu çalışmanın amacı psikolojik doğum sırası, mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve kişilerarası duyarlılık arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi 366 kadın, 244 erkek toplam 610 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, White-Campbell Psikolojik Doğum Sırası Envanteri, APS Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği (BTÖ-12) ve Kişilerarası Duyarlılık Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen verilerin analizi için betimsel istatistik yöntemleri, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson momentler çarpımı korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizinden faydalanılmıştır. Çalışma bulgularına göre büyük çocuk, mükemmeliyetçilik ve uyumsuz mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve alt boyutları, kişilerarası duyarlılık alt boyutlarından sosyal özgüven eksikliği, atılgan olmayan davranışlar ile pozitif yönde ilişkili; ortanca çocuk ve tek çocuk, mükemmeliyetçilik ve uyumsuz mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve alt boyutları, kişilerarası duyarlılık ve alt boyutları ile pozitif yönde ilişkili bulunmuştur. Küçük çocuk psikolojik doğum sırası ise uyumsuz mükemmeliyetçilik ve kişilerarası duyarlılık alt boyutlarından sosyal özgüven eksikliği ile negatif yönde ilişkili bulunmuştur. Regresyon analizi sonucunda büyük çocuk psikolojik doğum sırasının mükemmeliyetçilik, uyumlu mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve alt boyutları, kişilerarası duyarlılık alt boyutlarından sosyal özgüven eksikliği ve atılgan olmayan davranışlar üzerinde yordayıcı etkisi bulunmuştur. Ortanca çocuk psikolojik doğum sırasının mükemmeliyetçilik, uyumsuz mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve alt boyutları, kişilerarası duyarlılık ve alt boyutlarından kişilerarası kaygı ve bağımlılık, sosyal özgüven eksikliği üzerinde yordayıcı rolü bulunmuştur. Küçük çocuk psikolojik doğum sırasının ise sadece belirsizliğe tahammülsüzlük alt boyutlarından ileriye yönelik kaygı üzerinde yordayıcı rolü tespit edilmiştir. Tek çocuk psikolojik doğum sırasının belirsizliğe tahammülsüzlük ve alt boyutları, kişilerarası duyarlılık ve alt boyutlarından kişilerarası kaygı ve bağımlılık, atılgan olmayan davranışlar üzerinde yordayıcı rolü bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların gerçek doğum sırası ile psikolojik doğum sıralarının aynı olmadığı bulgulanmıştır. Çalışmanın sonuçları ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış, sonuç ve öneriler sunulmuştur.

The aim is to examine the relationships between psychological birth order, perfectionism, intolerance of uncertainty and interpersonal sensitivity. The sample of the study consists of a total of 610 students, 366 women and 244 men. Personal Information Form, White-Campbell Psychological Birth Order Inventory, APS Perfectionism Scale, Intolerance of Uncertainty Scale (BTÖ-12), Interpersonal Sensitivity Scale were applied. Descriptive statistical methods, one-way analysis of variance (ANOVA), Pearson product - moment correlation analysis and multiple linear regression analysis were used for the analysis. Oldest child with perfectionism and maladaptive perfectionism, intolerance of uncertainty and its sub-dimensions, low self-esteem, and unassertive interpersonal behavior from the sub-dimensions of interpersonal sensitivity were positively; middle and only child with perfectionism and maladaptive perfectionism, intolerance of uncertainty and sub-dimensions, interpersonal sensitivity and sub-dimensions were positively associated. Youngest child was negatively associated with maladaptive perfectionism and low self-esteem. As a result of the regression analysis, oldest child had an explanatory effect on perfectionism, adaptive perfectionism, intolerance of uncertainty and its sub-dimensions, low self-esteem and unassertive interpersonal behavior. Middle child had an explanatory effect on perfectionism, maladaptive perfectionism, intolerance to uncertainty and its sub-dimensions, interpersonal sensitivity and interpersonal worry and dependence, low self-esteem. Youngest child had an explanatory effect only on prospective anxiety, sub-dimensions of intolerance of uncertainty. Only child had an explanatory effect on intolerance of uncertainty and its sub-dimensions, interpersonal sensitivity, interpersonal worry and dependence. Besides, actual birth order and the psychological birth order were not found the same. The results of the study were discussed within the scope of the relevant literature, and the results and recommendations were presented.