Abdullah en-Nursî ve "el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye" adlı eseri

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0001-5804-6798
dc.contributor.advisorYiğit, Metin
dc.contributor.authorAksoy, Hasan
dc.date.accessioned2025-05-29T13:08:08Z
dc.date.available2025-05-29T13:08:08Z
dc.date.issued2025
dc.departmentDicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
dc.description.abstractMolla Abdullah Nursî, Osmanlı devletinin hüküm sürdüğü günümüz Türkiyesi'nin Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Bitlis ilinde yaşamış önemli bir şahsiyettir. Bitlis ve çevresindeki medreselerde ders veren ünlü şahsiyetlerden istifade ettikten sonra kendisi de talebelere ders vermiştir. Yapılan araştırmalar neticesinde yalnızca üç eseri tespit edilmiştir. Muhtemelen erken yaşta vefat ettiğinden çok fazla eser yazamamıştır. İslâmî ilimlerdeki üstünlüğü Molla Halil'in Ma'fuvvât adlı risâlesi üzerine telif ettiği el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye isimli eseriyle kanıtlanmıştır. Molla Halil'in söz konusu risâlesinin toplam dört kişi tarafından şerh edildiği tespit edilmiştir. Molla Halil'in eserini ilk defa şerh yazan Molla Abdullah olduğundan kendisinden sonra Molla Halil'in risâlesine şerh yazanların büyük oranda kendisinden yararlandığı görülmektedir. Son dönem Şâfiî mezhebinin önemli âlimlerinden olan Nursî, önceki âlimlerin konuyla ilgili yazdığı eserlere dayanarak el-Kelimâtu'l-vefiyye'de ma'fuvvât konusu kapsamında mezhep içerisinde yapılmış ictihatları, verilen fetvaları, farklı görüşler arasında tercih edilmeye layık olanları ve görüş ihtilaflarını geniş bir perspektifle ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra kimi zaman da eserinde ma'fuvvâtla ilgisi olmayan birtakım meseleleri işlemiştir. Böylece onun şerhinin zikri geçen diğer çalışmalardan daha kapsamlı olmuştur. Bu çalışmada, Nursî'nin yaşadığı dönemin genel durumu, hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra konumuzu teşkil eden el-Kelimâtu'l-vefiyye'nin geniş çaplı incelemesi yapılmıştır. Molla Abdullah'ın, detaycı şerh yaklaşımı, metni şerhle birleştirmesi ve fıkhî terimleri açıklamak için başvurduğu yöntemler, başlıklar halinde sunulmuştur. Onun şerhi ile Molla Halil'in, metni üzerine yazılmış diğer şerhler maddeler halinde karşılaştırılmıştır. Araştırmanın neticesinde Molla Abdullah'ın, şerhinde orijinal bir çalışma yürüttüğü tespit edilmiştir. Onun, eserinde istifade ettiği her görüşe kayıtsız şartsız katılmadığı, gerekli gördüğünde karşı çıkarak eleştiride bulunduğu tespit edilmiştir.
dc.description.abstractMolla Abdullah Nursî is an important figure who lived in the province of Bitlis, located in the Eastern Anatolia region of present-day Turkey, during the Ottoman Empire. Molla Abdullah, after benefiting from renowned figures who taught in the madrasas of Bitlis and its surroundings, also taught students himself. Research has identified only three works attributed to him, indicating that he likely did not produce many works due to his early death. His superiority in Islamic sciences is evidenced by his work titled "el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye," which is a commentary on Molla Halil's treatise "Ma'fuvvât." Although his commentary is in the field of jurisprudence, it is observed that he sometimes overtly and sometimes covertly employs language rules. It is seen that Molla Abdullah, along with three others, commented on Molla Halil's treatise, indicating that a total of four people commented on it. Since the first commentary was by Molla Abdullah, it is noticed that those who wrote commentaries on Molla Halil's treatise benefited greatly from him. Nursî, an important scholar of the later period of the Shafi'i school, in his work "el-Kelimâtu'l-vefiyye," based on the works of previous scholars, presents the ijtihads made within the school, the fatwas given, the preferred opinions among different views, and the controversies in a wide perspective regarding the topic of ma'fuvvât. Molla Abdullah sometimes discusses issues unrelated to ma'fuvvât. Thus, it is seen that his commentary is more comprehensive than the other mentioned works. In this study, after providing information about Nursî's general situation, life, scholarly personality, and works of his time, a comprehensive examination of "el-Kelimâtu'l-vefiyye" is made, which is our subject. Molla Abdullah's commentary detail, his merging of the text with the commentary, and explanation of juristic terms are presented under headings of commentary methods, and his commentary is compared with other commentaries written on Molla Halil's text in bullet points. As a result of the research, it is determined that Molla Abdullah conducted an original study in his commentary. It is observed that he does not unconditionally agree with every view he utilizes in his work and criticizes when he deems necessary.
dc.identifier.citationAksoy, H. (2025). Abdullah en-Nursî ve "el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye" adlı eseri. Yayımlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
dc.identifier.urihttps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11468/32272
dc.identifier.yoktezid923248
dc.institutionauthorAksoy, Hasan
dc.institutionauthorYiğit, Metin
dc.institutionauthorid0000-0001-5804-6798
dc.language.isotr
dc.publisherDicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subjectMolla Halil
dc.subjectAbdullah Nursî
dc.subjectel-Kelimâtu’l-Vefiyye
dc.subjectOsmanlı Devleti
dc.subjectBitlis
dc.subjectOttoman Empire
dc.titleAbdullah en-Nursî ve "el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye" adlı eseri
dc.title.alternativeAbdullah en-Nursî and his work titled el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye
dc.typeDoctoral Thesis

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
Abdullah en-Nursî ve el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye adlı eseri.pdf
Boyut:
2 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
[ X ]
İsim:
license.txt
Boyut:
1.17 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Sosyal Bilimleri Enstitüsü Tezler