Hemorajik şoku izleyen iskemi-reperfüzyon hasarının karaciğer oksidan-antioksidan durumuna etkisi

Amaç: Çeşitli şekillerde oluşan hemoraji hipovolemik şoka neden olabilir. Hemorajik şoku önlemek için uygulanan volüm replasmanı ise reperfüzyona neden olmaktadır. Çalışmamızda 30 dakikalık iskemi sonrası yapılan reperfüzyonun karaciğer dokusu malondialdehit (MDA), ksantin oksidaz (XO), süperoksit dismutaz (SOD) ve antioksidan aktivite (AOA) düzeylerine olası etkisini değerlendirmeyi amaçladık. Yöntem: Çalışmamızda Spraque-Dawley cinsi 24 adet rat kullanıldı. Ratlar 4 gruba ayrıldı: A grubu kontrol, B, C, ve D grupları iskemi-reperfüzyon grupları olarak planlandı. İskemi-reperfüzyon gruplarında femoral venden kan alınarak 30 dakikalık iskemi oluşturuldu. İskemi süresinin sonunda alınan kan tekrar verilip reperfüzyon oluşturulmasını takiben, B, C ve D gruplarında sırası ile 1, 3 ve 24. saatin sonunda ratlar sakrifiye edilerek karaciğer doku örnekleri çıkarıldı. Kontrol grubunda ise sadece 60 dakika süreli anesteziyi takiben ratlar sakrifiye edilerek karaciğer doku örnekleri çıkarıldı. Karaciğer dokusunda MDA, XO, SOD ve AOA analizleri yapıldı. Bulgular: İskemi-reperfüzyon gruplarında karaciğer doku MDA düzeyleri ve XO aktivitelerinin kontrol grubuna oranla önemli oranda (p<0,05) arttığı, SOD ve AOA değerlerinin ise önemli oranda (p<0,05) azaldığı görülmüştür. Bu artış ve azalmalar özellikle reperfüzyon sonrası birinci saatte en belirgin olmuştur. Sonuç: Bulgularımız göstermektedir ki; hipovolemik iskemi sonrası uygulanan volüm replasmanı reperfüzyon hasarına neden olmuştur. Reperfüzyonun birinci saatindeki MDA, XO, SOD ve AOA değişimlerinin üçüncü ve yirmidördüncü saatlerden daha belirgin olması nedeniyle volüm replasmanı uygulamasına ilaveten reperfüzyon hasarını azaltıcı antioksidan destek uygulanmasını öneriyoruz. Bunun için ?-tokoferol, askorbik asit ve melatonin gibi antioksidanlar reperfüzyonun özellikle ilk saatinde tercih edilmelidir.