İranlı Türk şair Hakîm-i Heydecî, divanı (Türkçe şiirler) ve etkilendiği şairler

Klasik Türk ve İran edebiyatı için ortak pota İslam medeniyeti olmuştur. Bu sebeple iki edebiyat birbirinden hem etkilenmiş hem de birbirini etkilemiştir. Özellikle yeni Fars edebiyatının gelişmesinde Türkçe şiir söyleyen Türk asıllı İran’lı şairlerin büyük bir rolü olmuştur. Bunlara örnek olarak Hakanî, Nizâmî, Zahîr, Husrev, Sâib ve Şehriyâr gibi şairler verilebilir. Bu şairlerden biri de devrin önemli şairlerinden olan Hakîm-i Heydecî’dir.Hakîm-i Heydecî, 19. asrın ortalarında İran’da yaşamış Türk bir dîvân şairidir. Kazvinve Tahran’da devrin ileri gelen hocalarından eğitim görmüştür. Heydecî Türkçe, Farsça ve Arapça eserler kaleme almıştır. Türkçe’nin kullanımına önem vermiş, eserlerinde sade bir dil kullanarak atasözü ve deyimlere sıkça yer vermiştir. Heydecî Fars edebiyatının önemli şahsiyetlerinden beslenerek şiirlerini kaleme almıştır. Şiirlerinde din ve tasavvufa ait unsurlar oldukça fazladır. Heydecî, şiirlerinde Allah’ın yaratıcılığından, Hz. Muhammed’ten ve Hz. Ali’ye olan bağlılığından bahsetmektedir.Bu çalışmada İran’lı Türk şairler arasında önemli bir yeri olan Hakîm-i Heydecî’nin hayatı, eserleri ve şiir dünyası üzerinde durulmuştur.

Islamic civilization was the common pot for classical Turkish and Iranian literature. Forthis reason, the two literatures are both influenced and influenced by each other.Especially the Turkish poets of Turkish origin who played Turkish poetry in thedevelopment of new Persian literature had a great role. Examples include poets such asHakanî, Nizâmî, Zahîr, Husrev, Sâib and Şehriyâr. One of these poets is Hakîm-iHeydecî, one of the important poets of the period. Hakîm-i Heydecî is a Turkish poetwho lived in Iran in the middle of the 19th century. He was trained in the leadingteachers of the era in Kazvin and Tehran. Heydecî wrote Turkish, Persian and Arabicworks. He gave importance to the use of Turkish and frequently included proverbs andidioms by using plain language in his works. Heydecî fed his important figures inPersian literature and wrote his poems. In his poems, the elements of religion andSufism are quite high. Heydecî, talks about the creativity of Allah in his poems, from Hz. Muhammad and devotion to Hz. Ali. In this study, was emphasized the life, worksand poetry world of Hakîm-i Heydecî, which has an important place among the Turkishpoets of Iran.