CENTURY ISTANBULPURSUANT TO ISTANBUL AHKÂM

18.yüzyılda İstanbul'daki ticareti değerlendirme amacındaki bu çalışma, 1764-1780 yılları arasındaki döneme ait İstanbul Ahkâm Defterleri'nin tasnifine yöneliktir. Ahkâm defterlerinde yer alan kayıtlardaki hükümleri tasnif edebilmek için; (a) defter numaraları, (b) başvuru yerleri, (c) ihtilaf konuları, (d) ihtilafın taraflarının sosyal konumları, (e) ihtilafın taraflarının dinleri ve (f) başvuru yılları, temel analiz değişkenleri olarak seçilmiştir. Her bir hüküm, bu sistematiğe göre -öncelikle kendi içlerinde ve daha sonra da genel analize tabi tutularakincelenmiştir. İstanbul Ahkâm Defterleri Kayıtları'nda, Ocak 1764-Mayıs 1779 tarihleri arasındaki dönemde, ticaret ile ilgili olarak 185 tane hüküm tespit edilmiştir. 7-9 arasında yer alanilgili Ahkâm defterindeki bu hükümlerden, en fazla kaydın 8 numaralı defterde (%38,4) yer aldığı görülmüştür. İstanbul'da yaşanan ticari sorunların, yoğunluklu olarak "ticari emtianın alımı, satımı, fiyatı, tahsisi, nakli ve depolanması"(%51,4) ve "deniz ticareti, gemicilik, deniz kazaları ve kazaya uğrayan ticari emtia" (%36,2) konularıyla ilgili oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte en fazla ticari sorun, Üsküdar (%31,9) bölgesinde yaşanmıştır. Yine, Suriçi, Üsküdarve Haslar kazalarında sıklıkla "zahire, odun, kömür vs. temini ve nakli" (sırasıyla 18, 23 ve 25 karar);Galatakazasında yoğunlukla "kazaya uğrayan ticaret gemisindeki emtianın kurtarılması, korunması ve sahibine iadesi" (11 karar) konularına ilişkin sorunlar yaşanmıştır.18.yüzyılda İstanbul'daki ticari sorunların, çoğunlukla yönetilenler(reaya) arasında yaşandığı (%86,5) belirlenmiştir. Hem müracaat eden ve hem de şikayet edilen taraflar, çoğunlukla şehir merkezinde yaşayan Müslüman yönetilen reayadan müteşekkildir. İncelenen dönemdeki sorunların %39,5'inin, 1764-1767 yılları arasındaki dönemde yaşandığı tespit edilmiştir