Hz. Osman mushaflarında “?â” ve “?âd” harfleri (Molla Halîl Siirdî’nin yaklaşımı çerçevesinde)

Arap dilinde bazı kelimelerin hangi harf ile yazıldığı tartışma konusudur. Tartışma konusu olan bu harflerden iki tanesi de “dâd” “ض “ve “ẓa” “ظ “harfleridir. Bu iki harf Kur’ân yazılırken de ihtilaf konusu olmuştur. Molla Halil Siirdî, birçok alanda olduğu gibi kırâat alanında da çalışmalarda bulunmuş ve bu alanda “Şerhu diyâi basîrati kalbi’larûf fî’t-tecvîdi ve’r-resmi ve ferşi’l-hurûf” adlı hacimli bir eser kaleme almıştır. Bu eserinde Tecvîd, resm-i Mushaf ve kırâat farklılıklarına geniş yer vermiştir. Molla Halil eserinde, hakkında ihtilaf olan bu iki harf ile ilgili bilgi vermiş ve Kur’ân’da “dâd” ve “ẓa” ile yazılan kelimelerin incelendiği bir bölüm oluşturmuştur. Resm-i mushaf ilmi ile ilgili olan o bölüm bizim bu çalışmamıza kaynaklık etmektedir. Bu çalışmamızda Kur’ân’da geçen “ẓa” harfiyle okunan kelimeleri incelemeye çalışacağız. Bu incelememizi Molla Halil’in görüşleri ve konuyu ele alışı çerçevesinde yapmaya gayret göstereceğiz.

It is a matter of discussion in the Arabic language how Arabic letters in some words should be written. Two of these letters, which are the subject of discussion, are the letters “ḍād” and “ẓā”. These two letters were also the subject of controversy while the Qur’ān was written. Molla Khalīl al-Siirdī, as in many different fields, wrote books also in the field of Qiraah, such as the voluminous work named “Sharḥ Ḍiyā’ Basīrah Qalb al- ‘Arūf fī al-Tajweed wa al-Rasm wa Farsh al-Ḥurūf”. In this work, he gave wide coverage to the differences of Tajweed, the writing of Qur’ān, and the Qiraah. In this work, Molla Khalīl gave information about these two letters that are controversial and created a section that examined the words written with the letters “ḍād” and “ẓa” in the Qur’ān. The section on the art of writing the Qur’ān is the focus of this study. In this study, we will examine the words read with the letter “ẓa” in the Qur’ān. We will confine this examination with Molla Khalīl’s views and how he approached the use of these letters.