Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illeri pamuk üretim alanlarında nabis (Hemiptera: Nabidae) türlerinin tespiti, önemli türün laboratuvar koşullarında biyolojik özellikleri ve bazı pestisitlerin toksik etkilerinin belirlenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dünya genelinde ekonomik bir değere sahip olan pamuk, tekstil ve yağ sanayisi ile hayvancılık alanında kullanılan önemli bir endüstri kültür bitkisidir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin illerinde pamuk üretim alanlarında 2021 ve 2022 yıllarında 2 haftalık periyotlarla yapılan surveylerle Nabis türleri saptanmıştır. Bu türler içerisinde yaygın tür olarak Nabis pseudoferus orientarius (Hemiptera: Nabidae) belirlenmiştir. Arazi koşullarında Diyarbakır ilinde iki deneme alanında (Gencan ve Belenli köyleri) biyolojik etkinlik çalışmaları yürütülmüştür. Denemenin yapıldığı her iki alanda da 3. ve 7. günde acetamiprid, 10. günde ise emamectin benzoate en yüksek yüzde etki değerini göstermiştir. Laboratuvar koşullarında yapılan çalışmalarda; N. pseudoferus orientarius'un ortalama yumurta açılıma süresinin 9,83 gün, ortalama ergin öncesi gelişme süresi 15,72 gün ve ergin ömrünün ise ortalama 62,6 gün olarak tespit edilmiştir. N. pseudoferus orientarius'un ortalama preovipozisyon, ovipozisyon ve postovipozisyon süreleri sırasıyla 9, 58,3 ve 4,8 gün olarak belirlenmiştir. Bir dişi ömrü boyunca ortalama 446,1 adet (267-576) yumurta bırakmıştır. Çalışmada kalıtsal üreme yeteneği (r) 9.15, artış oranı sınırı (?) 1.10, net üreme oranı (R0) 193.13, ve ortalama döl süresi (T) 57.50 olarak belirlenmiştir. Yaşa özgü canlılık oranı (lx) 4.35, yaş ve döneme özgü canlılık oranı (S_xj) 80.30 ve yaşa özgü üreme oranı (mx) değeri ise 14 olarak hesaplanmıştır. Laboratuvar ortamında yürütülen Pestisitlerin toksik etki çalışmalarında ergin ve nimflere Doğrudan uygulamada dimethoate, emamectin benzoate ve acetamiprid'in uygulama dozları %100 etki göstermiştir. Besine ve film kalıntı yöntemine göre ise dimethoate %100, emamectin benzoate ve acetamiprid'in ise yüzde30-90 etki gösterdiği saptanmıştır. N. pseudoferus orientarius'un nimf ve erginleri üzerine uygulamadan 72 saat sonra yüzde etki, ergin sayısı ve ömrü ile verimliliğe etkisi yönünden chlorantraniliprole, sulfoxaflor ve hextyhiazox'un uygulama dozları, film kalıntı, besine ve böceğe uygulamalarında düşük etki göstererek zararsız veya az zararlı olduğu tespit edilmiştir.
Cotton, which has a worldwide economic value is an important industrial culture plant used in the textile and oil industry and animal husbandry. Nabis species were detected in cotton production areas in Şanlıurfa, Diyarbakır and Mardin provinces in the Southeastern Anatolia Region in 2021 and 2022. Nabis pseudoferus orientarius was determined as the common species between these species. Biological activity studies were carried out in two trial areas in Diyarbakır (Gencan and Belenli villages) under field conditions. Acetamiprid on the 3rd and 7th day and Emamectin benzoate on the 10th day showed the highest percentage effect value. In the study was determined as hereditary reproductive ability (r) 9.15, limit of increase rate (?)1.10, net reproductive rate (R0) 193.13, and average generation time (T) 57.50. Age-specific vital rate (lx) 4.35, age and period-specific vital rate (Sxj) 80.30 and age-specific reproductive rate (mx) 14 was calculated as. The average egg opening time (9.83 days), the average pre-adult development time (15.72 days) and the average adult life span was (62.6 days) of N. pseudoferus orientarius were determined in the studies carried out under laboratory conditions. The mean preoviposition, oviposition and postoviposition periods of N. pseudoferus orientarius were 9 days, 58.3 days and 4.8 days, respectively. One female laid an average of 446.1 (267-576) eggs during her lifetime. In the side effect studies of insecticides carried out in the laboratory environment showed a %100 effect of application doses of dimethoate, emamectin benzoate and acetamiprid in direct application to adults and nymphs. While dimethoate was found to be %100 effective emamectin benzoate and acetamiprid was found to be %30-90 according to the food and film residue method. The application doses of chlorantraniliprole, sulfoxaflor and a hextyhiazox showed low effect on nymphs and adults of N. pseudoferus orientarius 72 hours after the application in terms of percentage effect, the effect on productivity and number and a lifetime of adults were found to be harmless or less harmful in film residue, food and insect applications.
Cotton, which has a worldwide economic value is an important industrial culture plant used in the textile and oil industry and animal husbandry. Nabis species were detected in cotton production areas in Şanlıurfa, Diyarbakır and Mardin provinces in the Southeastern Anatolia Region in 2021 and 2022. Nabis pseudoferus orientarius was determined as the common species between these species. Biological activity studies were carried out in two trial areas in Diyarbakır (Gencan and Belenli villages) under field conditions. Acetamiprid on the 3rd and 7th day and Emamectin benzoate on the 10th day showed the highest percentage effect value. In the study was determined as hereditary reproductive ability (r) 9.15, limit of increase rate (?)1.10, net reproductive rate (R0) 193.13, and average generation time (T) 57.50. Age-specific vital rate (lx) 4.35, age and period-specific vital rate (Sxj) 80.30 and age-specific reproductive rate (mx) 14 was calculated as. The average egg opening time (9.83 days), the average pre-adult development time (15.72 days) and the average adult life span was (62.6 days) of N. pseudoferus orientarius were determined in the studies carried out under laboratory conditions. The mean preoviposition, oviposition and postoviposition periods of N. pseudoferus orientarius were 9 days, 58.3 days and 4.8 days, respectively. One female laid an average of 446.1 (267-576) eggs during her lifetime. In the side effect studies of insecticides carried out in the laboratory environment showed a %100 effect of application doses of dimethoate, emamectin benzoate and acetamiprid in direct application to adults and nymphs. While dimethoate was found to be %100 effective emamectin benzoate and acetamiprid was found to be %30-90 according to the food and film residue method. The application doses of chlorantraniliprole, sulfoxaflor and a hextyhiazox showed low effect on nymphs and adults of N. pseudoferus orientarius 72 hours after the application in terms of percentage effect, the effect on productivity and number and a lifetime of adults were found to be harmless or less harmful in film residue, food and insect applications.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yaşam çizelgesi, Nabis pseudoferus orientarius, Toksik etki, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye, Life table, Toxic effect, Southeastern Anatolia Region
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Sezgin, M. (2023). Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illeri pamuk üretim alanlarında nabis (Hemiptera: Nabidae) türlerinin tespiti, önemli türün laboratuvar koşullarında biyolojik özellikleri ve bazı pestisitlerin toksik etkilerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
