Cizre'deki tarihi köprüleri üzerine bir değerlendirme

Hz. Nuh ve oğulları tarafından kurulduğu rivayet edilen Cizre ilçesi çok köklü bir geçmişe sahiptir. Kaynaklarda Cizre ilçesi ve çevresinde yerleşmelerin M.Ö. 4000 yıllarından itibaren başlandığı belirtilmektedir. Önemli bir kavşak noktasında ve yol güzergâhında bulunan Cizre, sürekli devletler arasındaki çekişmelere sahne olmuştur. Tarihte hüküm süren birçok devlet buraya sahip olmuştur. Bu uygarlıklar Cizre ve çevresinde birçok mimari eser inşa etmişlerdir. Savaşlar, doğal sebepler ve insanoğ- lunun yaptığı tahribatlardan dolayı bu eserlerin çoğu günümüze ulaşamamıştır. Önemli yolların üzerinde bulunan Cizre’de inşa edilen bu eserlerin bir kısmı da akarsuları ve ırmakları geçmek amacıyla inşa edilen köprülerdir. Anadolu ile Suriye ve Irak yolu güzergâhı üzerinde bulunan ve Anadolu’dan gelip Aşağı Mezopotamya’ya devam eden, tarihi ipek yo lunun kavşak noktasında yer alan bu yerleşim yerinde tarih boyunca bir- çok köprü inşa edilmiştir. Bu köprülerden dört tanesi günümüze ulaşmıştır. Bunlar; Yafes, Deşt, Saklan ve Bürücek köprüleridir. Bu köprüler yolu eğimli olan çok gözlü köprüler grubuna girmektedir. Bürücek, Saklan, Ya- fes ve Deşt köprüleri kervan yolunun üzerinde inşa edilen köprülerdir. Bu eserlerden Yafes, Bürücek ve Saklan köprülerinin bazı bölümleri ayakta kalmıştır. Günümüzde sağlam olan Deşt Köprüsü ise geçirdiği onarımlar sonucu özgün yapımının bazı özelliklerini kaybetmiştir.

Cizre, which is estimated to be established by Noah and his sons, has a very long history. According to the sources. It is indicated that the first settlement in Cizre and around it started nearly in 4000 B. Cizre si- tuated in a precious intersection of many roads has always been a mat- ter of conflicts between many civilizations. Lots of civilizations survived in the history got the control of Cizre. These civilizations built a lot of archi- tectural products in Cizre and its around. Because of wars, natural disas- ters and ruins made by human beings many of these products have not reached to the present time. In Cizre, standing on important ways, some the products are bridges whic are used to pass over rivers. In this setle- ment place standing in the intersection of historical silk road, existig in Anatolia Syria and Iraq and flowing from Anatolia to Mesopotamia lots of bridges have been built. Four of these bridges have reached to our pre- sent time. These bridges are: Yafes, Deüt, Saklan and Bürücek. These bridges are in the group of bridges having multi holes. Saklan, Bürücek, Yafes and Deüt bridges are the ones built on the high way of commerce. Among these bridges, Yafes, Bürücek and Saklan are partly damaged end some parts are still sound. Deüt bridge that is still sound has lost its original structure because of maintenance it has had so far.