Farklı tohumluk miktarlarının Diyarbakır koşullarında kışlık ve yazlık olarak yetiştirilen kişniş (Coriandrum sativum)'in verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi

Bu çalışma, kışlık ve yazlık olarak yetiştirilen Mardin ve Denizli kökenli kişniş (Coriandrum sativum L.)'te farklı tohumluk miktarlarının verim ve kalite özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlalarında 2017-2018 yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller deneme deseninde üç tekrarlamalı olarak yürütülen denemelerde ana parsellere ekim zamanı (kışlık ve yazlık), alt parsellere populasyonlar (Mardin ve Denizli), alt alt parsellere ise tohumluk miktarları (1, 2, 3 ve 4 kg/da) yerleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, ekim zamanı, populasyon, tohumluk miktarı, ekim zamanı x tohumluk miktarı interaksiyonlarının tohum verimi üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuş olup, en yüksek tohum verimi (277.31kg/da) 1kg/da tohumluk miktarında ve en düşük tohum verimi (139.59 kg/da) 4 kg/da tohumluk miktarından elde edilmiştir. Uçucu yağ oranı bakımından, Populasyon, tohumluk miktarı ve ekim zamanı x populasyon interaksiyonlarının uçucu yağ oranı üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuş, en yüksek uçucu yağ oranı (% 0.36), yazlık ekimlerde Mardin populasyonunden elde edilirken, bitki sıklığı değerleri açısından, en yüksek uçucu yağ oranı (%0.36 ) ile 1 kg/da tohumluk miktarından elde edilmiştir. Kişniş uçucu yağının ana bileşenleri, linalol, camphor, ?-terpinene, p-cymene, nerol ve geraniol olarak belirlenmiştir. Ana bileşenlerden linalol oranının % 67.24-87.38 arasında değişim gösterdiği, en yüksek linalol oranının kışlık ekimlerde Mardin kökenli kişnişte 1 kg/da tohumluk miktarından, Denizli kökenli kişnişte ise 2 kg/da tohumluk miktarından elde edildiği belirlenmiştir. Yazlık ekimlerde linalol oranı %69-89 ile %72.37 arasında değişim gösterirken, en yüksek değerler Mardin Kökenli kişnişte 4 kg/da tohumluk miktarından, Denizli kökenli kişnişte 3kg/da tohumluk miktarından elde edilmiştir.

This study was carried out to determine the effects of different seed rates on yield and quality characteristics of coriander (Coriandrum sativum L.) originating from Mardin and Denizli grown as winter and summer. The research was carried out in the experimental fields of the Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, Dicle University in 2017-2018 growing season. In the experiment which was carried out in three replications of split plots in randomized blocks, sowing time (winter and summer) was placed in the main plots, ecotypes in sub-plots (Mardin and Denizli), and seed rates (1, 2, 3 and 4 kg / da) were placed in the lower plots. According to the results of the research, the effect of sowing time, ecotype, sowing frequency, sowing time x sowing frequency interactions on seed yield was found to be statistically significant, highest seed yield (277.31 kg / da) 1kg / da seed rate and lowest seed yield (139.59 kg / da) was obtained from 4 kg / da seed rate. In terms of essential oil ratio, the effect of ecotype, seed rate and sowing time x ecotype interactions on the volatile oil ratio was found to be statistically significant. The highest essential oil rate (0.36%) was obtained from Mardin ecotype in summer sowing and the highest essential oil (0.36%) values were 1 kg / da seed rate. The main components of coriander essential oil were identified as linalool, camphor, ?-terpinene, p-cymene, nerol and geraniol. It was determined that the linalol ratio varied between 67.24-87.38% and the highest linalol ratio was obtained from 1 kg / da seed rate in Mardin and 2 kg / da seed rate in Denizli at winter plantings. While linalol ratio varies between 69-89% and 72.37% in summer plantings, the highest values were obtained from 4 kg / da seed amount in Mardin origin and 3kg / da seed amount in Denizli origin.