AHMED MİTHAT EFENDİ VE MISIRLI MUHAMMED EMİN FİKRİ BEY’İN AVRUPA İZLENİMLERİ

Bu çalışmada Ahmet Mithat Efendi’nin Avrupa’da Bir Cevelan adlı eseriyle Muhammed Emin Fikri Bey’in İrşâdu’l-Elibbâ ilâ Mehâsin-i Urûbbâ adlı eserlerinden yararlanılarak, XIX. yüzyılın sonlarında yaşamış iki Doğulu aydının Avrupa’ya bakışları incelenmiştir. 1889 yılında Stockholm’de düzenlenen VIII. Uluslararası Müsteşrikler Kongresi’ne Doğulu ve Batılı pek çok saygın ilim insanı katılmış, kongrede Doğu dilleri, edebiyatları ve kültürü hakkında çeşitli toplantılar yapılmış, makale ve tebliğler sunulmuştur. Ahmet Mithat Efendi, Sultan II. Abdulhamit tarafından bu kongreye Osmanlı delegesi olarak katılmak üzere resmî olarak görevlendirilmiştir. Muhammed Emin Fikri Bey ise Mısır hıdivliğini temsilen dört kişiden oluşan bir heyetle İsveç’e gönderilmiştir. 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı fikir dünyasının önemli ve öncü isimlerinden birinin (Ahmet Mithat Efendi) ve o dönemde hâlâ Osmanlı egemenliğinde bulunan Mısır’ın yetiştirdiği, Batıda eğitim gören ve Batılılaşma eğilimini benimseyen bir aydının (Emin Fikri Bey) Avrupa’ya bakışları, değerlendirmeleri ve Doğuyla mukayese etmeleri, bugünü doğru değerlendirebilmek açısından önem arz etmektedir. Bu çalışma söz konusu amaca katkı sunmayı amaçlamaktadır.