Güneydoğu Anadolu Bölgesi makarnalık buğday (Triticum durum) ıslahında varyasyon sınırlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma

Bu çalışmada; 157 kışlık makarnalık buğday hat/çeşitleri kullanılarak, materyalde değişik karakterler için varyasyon sınırları incelenmiş ve kaynakların orijinleri belirlenmeye çalışılmıştır. İncelenen karakterlerde sınırlar; başaklanma zamanı 129-136 gün, bitki boyu 80-135 cm, başakta tane 15.4-54 adet, başakta başakcık sayısı 15.2-24.3 adet, başak uzunluğu 4.2-8.6 cm, bin tane ağırlığı 28.5-46.5 g, hektolitre ağırlığı 69-83 kg/Hl, verim 219.9-671.0 kg/da, kışa dayanıklılık 4-6 ıskala değeri arasında değişmiştir. Çalışmada kullanılan materyalin % 45 'i ülkesel programlardan sağlanırken, % 55' i dış kaynaklardan sağlanmıştır. Yerli materyalin % 20' sini yerel populasyonlar oluştururken, yabancı materyal geniş olarak İCARDA, A.B.D, Romanya ve İtalya orijinlidir. Anahtar Kelimeler: Makarnalık Buğday, varyasyon sınırları, verim, korelasyon, yerel populasyon

în this study, variation limits for some characters and origins of the material were determined in the 157 winter durum wheat lines or cultivars. The ranges in the studied characters were; height 80-135 cm, winter survival note 4- 6 (1 winterhardy, 10 susceptible), days to flower 129-136 (from January 1), spike lenght 4.2-8.6 cm, spikelets per spike 15.2-24.2, kernels per spike 15.4- 54, 1000 kernel weight 28.5-46.5, g test weigt 69-83 kg/hi. While % 45 of the material was coming from the national programs, only % 55 was coming from international sources. About % 20 of national material has been local populations. Foreign material were mainly from İCARDA, U.S. A, Romania and Italy. Key Words: Triticum durum, variation limits, yield, correlation, local population.