Leibniz'de ilahi nedensellik

Bu makale, Leibniz’in ilahi nedensellik görüşü hakkındadır. Leibniz,âlemdeki eylemliliğe kimin veya neyin sebep olduğunu ve Tanrı’nın âlemde ne türbir şekilde eylemde bulunduğunu açıklarken Tanrı’nın ‘ikincil sebeplerle birlikteetkide bulunduğunu’ kabul eder. Bu görüş, ‘okasyonalizm’e ve ‘muhafazagörüşü’ne karşı hem yaratılmış tözlerin kendilerinde eylemlerinin gerçeksebeplerine sahip olduğunu hem de Tanrı’nın yaratılmış tözlerin eylemlerinenedensel anlamda etki ettiğini iddia eder. Çalışmada, Leibniz’in bu görüşü ikibölümde ele alınmıştır: Birinci bölümde Leibniz’in monadlar teorisiyle yaratılmıştözlere sebepliliği nasıl atfettiği ortaya konulmuştur. İkinci bölümde Tanrı’nınevrenle ne tür bir nedensel ilişki içerisinde olduğu incelenmiştir. Bu konudaLeibniz’in okasyonalizm eleştirileri de dikkate alınarak, Tanrı’nın yoktanyaratması, sürekli yaratması ve ikincil sebeplerin her eyleminde etkidebulunmasına dair görüşleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın sonunda, bütünzorluklarına rağmen, Leibniz’in hayatı boyunca en temel metinlerinde bu konuyuaçıklamaya ve felsefi bir zemine oturtmaya çalıştığı görülmüştür.

This article is about Leibniz's view of divine causation. When Leibniz explains who or what causes agency in the World he acknowledges that God acts with secondary causes. This view argues that created substances have real causes of their actions in their nature, and that God has a causal effect on the actions of created substances, against ‘occasionalism’ and ‘mere conservatism’. In this paper, this view of Leibniz is discussed in two parts: In the first chapter, how Leibniz's theory of monads attributes a causal power to created substances is revealed. In the second part, what kind of causal relationship between God universe is examined. Taking into account Leibniz's criticism of occasionalism, his views on creation ex nihilo, continuous creation and the effect of secondary causes on every action were evaluated. At the end of this paper, despite all the difficulties, it was seen that Leibniz tried to explain this issue in his most basic texts and put it on a philosophical ground.