Kısrak sütünden şaraba Eski Türk Kültüründe süçig kelimesi üzerine değerlendirmeler

Yazılı belgeler tanıklığında hakkında fikir sahibi olduğumuz Eski Türk kültürü, bünyesinde barındırdığı dinî ögeler yanında, din dışı yaşama dair ürünlerle de gelişkin bir özellik göstermektedir. Eldeki çalışma, bu yönüyle hem İslam öncesi hem de İslami dönem Türk kültürünün din dışı yaşamının önemli ürünlerinden biri olan “tatl ı, şarap” anlamlı süçig kelimesinin sahip oldu ğu görünümü ortaya koymak amac ıyla olu şturulmuştur. Eski Türk kültüründe “alkol” kategorisi içerisinde bor, begni vb. kelimelerle eş anlamlı olarak görülen süçig ifadesi, yazılı metinler tan ıklığında ilk kez Orhon Türkç esi dönemi ile “tatlı” anlamında tanıklanırken bu dönemden sonraki dönemlerde özellikle geç dönem Uygur iktisadi metinlerinde ticareti yap ılan bir ürün olma özelli ği ile de görülmektedir. İslami dönemlerde “tatlı” anlamı yanında “şarap” anlamına da sahip süçig kelimesi, çeşitli fonetik değişmelerle süçüg, süçü, süci gibi ifadelerle görülür.

The Old Turkish culture, about which we have an idea in the testimony of written documents, shows a developed feature with the materials of non-religious life as well as the religious elements it contains. The present study has been created in order to reveal the appearance of the word süçig that means“sweet, wine”, which is one of the important products of the non-religious life of Turkish culture in both pre-Islamic and Islamic periods. Which is seen as a synonym for words, bor, begni etc. in the "alcohol" category in Old Turkish culture, the expression süçig, is witnessed for the first time in the Orkhon Turkic period in the sense of "sweet" in the testimony of written texts, especially in the periods after this period it is also seen as a product traded in the late Uyghur economic texts,. The word süçig, which ha s the meaning of "wine" in addition to the meaning of "sweet" in Islamic times, is seen with expressions such as süçüg, sücü, süci with various phonetic changes.