Molla Ahmed-i Cezerî Divanı'nın nüshaları

Molla Ahmed-i Cezerî Kürt edebiyatının temelini atan ve bu alanda tanınmıĢ en büyük Ģairdir. Miladî 1570-1640 yılları arasında yaĢamıĢtır. Mürettep divanıyla adını Kürt edebiyatı tarihine yazdırmıĢtır. Cezerî‟nin Divanı, önemli bir edebî eser olup Kürt dili açısından değerli bir kaynaktır. Molla Ahmed-i Cezerî Divanı‟nın birçok el yazma ve matbu nüshası vardır. Bunun yanında söz konusu eser hakkında yapılmıĢ Ģerhler, çeviriler ve muhtelif çalıĢmalar mevcuttur. Molla Ahmed-i Cezerî Divanı yerli ve yabancı birçok araĢtırmacı, edebiyatçı, Ģair, yazar, mütefekkir ve akademisyenin dikkatinden kaçmamıĢtır. Bu makalede, Molla Ahmed-i Cezerî Divanı‟nın bütün nüshaları bir araya getirilmiĢ ve ilgili nüshaların özellikleri hakkında ayrıntılı bir inceleme yapılmıĢtır. Böylece Molla Ahmed-i Cezerî Divanı‟na dair bibliyografya oluĢturulmuĢtur. Tespit edilen otuz dört nüshanın nerede bulunduğundan, müstensihinin kim olduğundan, istinsah tarihinden, hat çeĢidinden, satır ve varak sayısından ve nüshanın hangi manzumeyle baĢladığından bahsedilmiĢtir. Tespit edilen nüshalar kronolojik sıraya göre incelenmiĢtir. Molla Ahmed-i Cezerî Divanı Ģu ana kadar bilinen en eski nüshası h.1231/m.1815 yılında Muhammed Tayyar PaĢa el-Amidî‟ye aittir. Divan nüshalarına bakıldığında müstensihler tarafından ciddi bir Ģekilde kaleme alındığı görülmektedir. Sonuç olarak Molla Ahmed-i Cezerî Divanı‟nın bütün nüshaları ve bunların özellikleri bir arada gösterilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu çalıĢma; okuma farklılıklarına dikkat çekmek, ilk nüshalar hakkında genel bir perspektif oluĢturmak ve yeni araĢtırmalara ilham olmak amacıyla hazırlandı.

Molla Ahmed-i Cezerî is the greatest poet who laid the foundation of Kurdish literature and is known in this field. He lived between the years 1570-1640 according to the Gregorian calendar. He made his name written in the history of Kurdish literature with his murettep divan. Cezerî's Divan is an important literary work and a valuable resource for the Kurdish language. There are many manuscripts and printed copies of Molla Ahmed-i Cezerî's Divan. In addition, there are commentaries, translations and various studies about the work in question. The Divan of Molla Ahmed-i Cezerî has not escaped the attention of many local and foreign researchers, literary figures, poets, writers, thinkers and academics. In this article, all the copies of Molla Ahmed-i Cezerî's Divan were brought together and a detailed examination was made about the features of the relevant copies. Thus, a bibliography of Molla Ahmed-i Cezerî's Divan was created. Where the identified thirty-four copies are located, who the copyist is, the date of copying, the type of calligraphy, the number of lines and leaves, and with which verse the copy begins have all been mentioned. The identified copies were examined in chronological order. The earliest known copy of the Divan of Molla Ahmed-i Cezerî belongs to Muhammed Tayyar Pasha al-Amidi in h.1231/m.1815. When the copies of the Divan are examined, it is seen that they were seriously written by the copyists. As a result, all the copies of Molla Ahmed-i Cezerî's Divan and their features were tried to be shown together. This work was prepared in order to draw attention to the differences in reading, to create a general perspective about the first copies and to inspire new researches.