Diyarbakır kenti civarında taraça kayıtlarına göre son buzul maksimimu’ndan beri Dicle Nehri Vadisinin jeomorfolojik evriminin kronolojisi

Abstract

Diyarbakır kenti civarında yaklaşık 10 km'lik bir mesafe boyunca Dicle nehri taraçaları ile ilgili olarak, Diyarbakır kentinden Karpuzlu menderesine kadar uzanan alanda, Kentin güney-güneybatısında Dicle nehri vadisine inen yamaçlarındaki (Hevsel Bahçeleri) taraça dolgularını oluşturan sedimentler karot sondajı kullanılarak uygun ve elverişli katmanlar incelenmiş, 14C yöntemiyle tarihlendirilmiştir. Karpuzlu menderesi çevresinde ise, bu alanda inşa edilen arıtma tesisi inşaatının sunduğu elverişli kesit imkanları nedeni ile örnekler açık yamaçtan alınmıştır. Diyarbakır güneydoğusundaki Hevsel bahçelerinde bugünkü taşkın yatağı üzerinde yedi alüvyal taraça belirlenip haritalanmıştır. Dicle nehri kenarındaki taraçalarda seçilmiş üç alanda yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlar, Son Buzul Maksimumundan bu yana nehir yatağının yer değiştirmeleri, birikim ve yarılma-aşındırma periyotları hakkında bilgi vermektedir.

Tigris terraces over a 10 km path from upstream the Diyarbakir city to the Karpuzlu meander, and downslope the city (the Hevsel Gardens) have been studied using field work and cores in the sediments forming the terraces, 14C dated in suitable layers studied in cores (north of Diyarbakır), and open sections (Karpuzlu).In the Hevsel gardens, we identify and map seven terraces above today’s flood plain. In three areas selected in the terraces fringing the River Tigris, our results inform about the river displacements, accumulation vs incision periods since the Late Glacial.