Tarihi Diyarbakır kiliselerinde taşıyıcı sistemi etkileyen gözleme dayalı hasarlar ve nedenleri

Abstract

Surlarla çevrili bir kentsel sit alanı olan Sur içi bölgesinde kaynaklar22adet kilisenin varlığından bahsetse de, günümüze bunlardan sadece sekiz adedi ulaşmıştır. Farklı etnik köken ve mezheplere ait bu yapılardan Ermeni cemaatine ait Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Surp Sargis Kilisesi ile Ermeni Katolik Kilisesi, Süryanillere ait Protestan Kilisesi, Mar Yakup-Meryem Ana Kilisesi, Latin Kilisesi, Keldanilere ait Mar Petyum Keldani Kilisesi ile İç kale’de Saint George (Kara Papaz) Kilisesi bulunmaktadır. Bu çalışmada günümüze ulaşan sekiz tarihi kilisenin mimari ve yapım özellikleri incelenerek sınıflandırılmış (Tablo1), taşıyıcı sistem hasarları gözlemsel olarak belirlenmeye ve gruplandırılmaya çalışılmıştır. Taşıyıcı sistem sorunları ve buna bağlı oluşan hasarlar kiliselerde değişkenlik gösterdiğinden, her kilise için ayrı değerlendirmeler yapılmıştır. Restorasyonu yapılmış ancak taşıyıcı sistem sorun ve hasarları devam eden ve hasar düzeyleri yüksek olan kiliselerin bu durumları da belirlenerek, hasar düzeylerinin belirlendiği tablolar oluşturulmuştur (Tablo2-3). Dyarbakır Sur içi Bölgesinde Aralık 2015- Mart 2016 tarihleri arasında yaşanan süreçte beş tarihi kilisede farklı boyutlarda tahribatlar meydana gelmiştir. Bu alanlara gerektiği gibi girilememesi nedeniyle meydana gelen hasarlar fotoğraflarla belgelenerek sınıflandırılmış, ayrı bir tablo olarak gösterilmeye çalışılmıştır (Tablo 4).