Diyarbekir Gazetesine göre Diyarbakır’da kültür ve sanat hayatı (1286-88/1869-71)

Abstract

Bu tezde, Diyarbekir Vilayeti’nin resmi yayın organı olan Diyarbekir Gazetesi’nin 1286-1288/1869-71 yıllarına ait sayılarına göre, Diyarbakır şehrindeki bilim, kültür ve sanat faaliyetleri ele alınmıştır. Diyarbekir Gazetesi’nde ağırlıklı olarak Osmanlı Devleti’nin eğitim, sağlık, hukuk, tarım vs. alanlarda çıkarmış olduğu kanun ve yönetmelikler yayınlanmış, bunların yanı sıra vilayetin merkez sancağı olan Diyarbakır’da ve diğer sancaklarda meydana gelen çeşitli siyasi, adli ve sosyal olaylar da yer almıştır. Diyarbekir Gazetesi’nin ilk üç yılına ait sayılarında Diyarbakır şehrindeki bilim, kültür ve sanat hayatına ait çok sayıda haber, şiir ve makale yer almaktadır. Her şeyden önce Diyarbekir Gazetesi’nin yayın hayatına başlaması, Diyarbakırın kültürel hayatı için bir dönüm noktası olmuştur. Nitekim Diyarbakırlı birçok ilim ve sanat adamı, yazmış oldukları şiirlerde bu önemli kültürel adımı övmüşler ve tarih düşürmüşlerdir. Aynı şekilde gazetede çıkan birçok haberde şehirdeki eğitm-öğretim durumu, rüştiye mekteplerinin açılışı, mezuniyet törenleri, ıslah evlerinin durumu, mesleki eğitim ve gayr-ı Müslim okulları hakkında önemli bilgilere yer verilmektedir. Gazetede çıkan bazı makalelerde ise okuma yazma oranının arttırılması, yeni sibyan ve rüşdiye mekteplerinin açılması, çocuklar ve gençler için meslek eğitiminin önemi üzerinde durulmuştur.

Our study conserns secienstifical, artifical and social activities in Diyarbakir which were occured between 1286-287(hicri/ 1869-1871 miladi) in Diyarbakir Vilayet newspaper wich is public published. As it was expressed in the Vilayet newspaper, it has been showed us that different instructions of education, health, agriculture and other different sections were published in Diyarbakır newspaper. Addition to it, many news that occurred in Diyarbakır and surrondours of it were published. In the first 3 years of this newspaper, there were many news about poems and articles in it. The starting of Diyarbakır newspaper made it as a milestone about cultural life. Because many secientific and artifical persons stated this good stuations. It is understood that there were much struggle to excutive illiteracy with making a school in different areas. It is understood obvesly that there were different job schools where thougth manuscript (islamic hat- writing) in there. It was shown that there are some Protestan schools in those area. It is important to see the tolerance in that tim. This situation shows us there was olerance among people. It is seen that there ere much demands to improve science in that places. There were discussions to reach to wealth and productivity . Also it is understood that there were much articles and other the newpapers about education art and cultural improve.