Yaşlı travma hastalarında mortaliteye etkili faktörler

Abstract

Travma, sosyoekonomik gelişmişliğe bakmaksızın her ülkede temel halk sağlığı problemlerinden biridir. Travma sorunu her yaştan insanı etkileyebilir. Ülkemizde yaşlı nüfustaki artma ile birlikte önümüzdeki yıllarda sorunun daha ciddi ola rak karşımıza çıkması beklenmektedir. Tıptaki gelişmeler ve yaşlılıktaki diyabet, artrit ve koroner arter hastalıkları gibi sorunlarla daha iyi baş edilebilir hale gelinmesi ile bu gruptaki hastaların hem yaşam kaliteleri hem de süreleri yükselmiştir. Buna bağlı olarak yaşlıların özellikle düşme ve trafik kazaları gibi travmalara maruz kalma olasılığı artmaktadır. Ocak 2004 ile Mayıs 2008 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Hastanesi Acil Servisinde tedavi edilen 531 yaşlı (55 yaş ve üstü) travmalı hasta ya ait veri geriye dönük olarak analiz edildi ve ardışık olarak çalışmaya alındı. Tüm hastalar acil serviste görüldü . Hastalar sağ kalanlar (n=451) ve ölenler (n=80) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Sağ kalanlar Grup 1 ve ölenler Grup 2 olarak adlandırıldı. Sağ kalanlar ve ölenler arasında mortalite üzerinde etkili olabileceğini düşündüğümüz yaş, cinsiyet, hastanın mevcut yandaş hastalıkları ve kullanmakta olduğu ilaçlar, olayın meydana geldiği yer, travmanın oluş şekli, travmanın izole veya multiple oluşu, y aralanmanın meydana geldiği vücut bölgesi, travma sonrası ortaya çıkan yaralanmanın tipi, hastaneye ilk gelişteki hemotokrit değeri, hastanede kalış süreleri ve tedavileri ile travma skorlamaları (glasgow koma skoru ve revize travma skoru ) araştırıldı. Çalışmaya dosya notlarına ulaşılamayan, dosya bilgileri eksik ve ex duhul olarak başvuran hastalar alınmadı. Çalışmamızdaki yaralanmalar ünivariate istatistiksel analizlerle; ev dışında (p=0,002) ve ADTK sonrası olan olaylarda (p<0.05), kafa travması, batın ve göğüs travması mevcudiyetinde (p<0.05), yaralanma yeri olarak kafa veya yüz kemiklerinde fraktür, epidural hematom, subdural hematom, SAK, kontüzyo serebri/intraparankimal kanama, kot/sternum raktürü, pnemotorax, hemotorax ve akciğer kontüzyonu ola nlarda (p<0.05), GKS ve RTS’si düşük çıkanlarda (p<0.05) olmak üzere mortaliteye etkili faktörler olarak tespit edildi. Olayın ADTK sonrası meydana gelmesi (odds ratio OR=0,471, confidence interval CI=0,215-1,032), (OR=0,113, CI=0,038-0,338), SAK’nın olması (OR=0,204, CI=0,054- 0,763), akciğer kontüzyonu olması (OR=0,170, CI=0,063 -0,456), kontüzyo serebri/intraparankimal kanama varlığı (OR=0,085, CI= 0,085-0,751) ve düşük RTS skoru (OR=0,525, CI=0,420-0,656) mortaliteyi etkileyen en önemli bağımsız değişkenl er olarak bulundu. Anahtar kelimeler: Yaşlı hasta, Travma, Mortalite

Trauma is one of the main public health problems in every country free of the social and economic development. trauma can effect every one of any ages.according to the growth in the number of the elderly population we will face with this issue seriously in the next years. By the advances in medicine and well accomplished diabetes melitus, arthritis, coronary arterial diseases in the elderly population; patients of t his group has a beter life quality. The possibility of trauma especially vehicle accidents and falls gets more frequent in the elderly. 531 elderly patients admitted to Dicle University Hospital Emergency Department between January 2004 and May 2008 are i ncluded subsequently in the study and data of these patients were analyzed retrospectively. All patients have been seen in emergency department. Patients were divided into two groups: the survey (n=451) group and mortal (n=80) group. Survey group was named as group 1 and mortal group was named as group 2. between group 1 and 2 age, sex, chronic diseases, drug use, the formation of the trauma, izolated or multiple trauma, the injured body part, the type of injury seen after trauma, initial hemoatocrit at admission, hospitalization period, therapies, trauma scores (Glascow Coma Score and Revized Trauma Score) were analyzed as the possible factors effecting on mortality. The incomplete patient files are not included in the study. İn our study we found that traumas out of house (p=0,002), Pedestrian-vehicle collision (p<0.05), head trauma, abdominal and thorax trauma (p<0.05), face and skull fractures, epidural hematoma, subdural hematoma, subarachnoid hemorrage, cerebral contussion/intraparanchimal hemorrage, rib/sternum fractures, pnomothorax, hemothorax, pulmonary contussion (p<0.05), low Glascow Coma Scale and Revized Trauma Score (p <0.05) were the factors that were effecting mortality. Pedestrian-vehicle collision (odds ratio OR=0,471, confidence interva l CI=0,215- 1,032), (OR=0,113, CI=0,038-0,338), subarachnoid hemorrage (OR=0,204, CI=0,054 -0,763), pulmonary contusion (OR=0,170, CI=0,063 -0,456), cerebral contusion/intracerebral hemorrage (OR=0,085, CI= 0,085 -0,751) and low RTS (OR=0,525, CI=0,420 -0,656) were the independent variables effecting mortality. Key words: Elderly patient, Trauma, Mortality