Sellülozik atıkların Pleurotus eryngii (DC. ex Fr.) Quel.'in kültüründe değerlendirilebilme olanaklarının araştırılması

Abstract

Bu çalışmada; Hacettepe Üniversitesi’nden elde edilen Pleurotus eryngii (DC. ex Fr.) Quel. ile Tunceli-Mazgirt çevresinden saptanan ve doku kültürü yöntemiyle ana kültürü elde edilen Pleurotus eryngii (DC. ex Fr.) Quel. var. ferulae Lanzi’nin kültüre alınması olanakları araştırılmıştır. Ana kültürün çoğaltılmasında; % 2.0 malt-ektrakt agar, tohumluk misel çoğaltılmasında ise, buğday ve arpa taneleri kullanılmıştır. Bazidiokarp eldesi için ise; kompost ortamı olarak buğday ve soya sapı ile pirinç kepeği kullanılmıştır. Bu amaçla, kompost ortamı; Buğday sapı (BS), Soya Sapı (SS) ve Buğday-Soya Sapı (BS-SS) 1:1 oranı ile bunlara katkı maddesi olarak da Pirinç Kepeğinin (PK) % 5.0 ve 10.0’luk dozları ilave edilerek hazırlanmıştır. P. eryngii’de misel gelişmesi; en kısa süre de ortalama olarak 8 günle SS’de, en uzun süre de ise 17 günle BS + % 10.0 PK’de elde edilmiştir. Ayrıca; P. eryngii var. ferulae’nin ise; misel gelişmesi için, en kısa süre olarak 12 gün ile BS ve BS + % 10.0 PK’de, en uzun süre ise 18 gün olarak BS-SS (1:1) + % 5.0 PK’de saptanmıştır. P. eryngii’nin primordium oluşumunda; en kısa süre ortalama olarak 36 günle SS + % 10.0 PK’de, en uzun süre ise 95 günle BS + % 5.0 PK’de elde edilmiştir. Ayrıca; P. eryngii var. ferulae’nin ise; misel kompost ortamını sardıktan sonra, 108 gün sonunda bile hiçbir deneme grubunda dahi primordium oluşumu gözlenmemiştir. P. eryngii de ilk hasat; en erken, SS + % 10.0 PK’de 48 günde, toplam hasat süresinde ise BS + % 5.0 ve BS + 10.0 PK’de ortalama 108 günde elde edilmiştir. Birinci hasatta; en düşük ortalama verim (% 70 nem içeren 100 g kompostta), 2.0 g olarak BS + % 10.0 PK’den; en yüksek verim ise 10.0 g olarak SS’den elde edilmiştir. İkinci hasatta; en düşük verim 6.0 g olarak BS, BS + % 5.0 PK, BS-SS (1:1) + % 10.0 PK, SS, SS + % 5.0 PK’de; en yüksek verim ise 19.0 g olarak BS-SS (1:1) + % 5.0 PK’de gözlenmiştir. Toplam hasatta; en düşük ortalama verim 2.0 g olarak BS + % 10.0 PK’den; en yüksek verim ise 28.0 g olarak BS-SS (1:1) + % 5.0 PK’den elde edilmiştir. Anahtar Sözcükler: Kültür, P. eryngii, P. eryngii var. ferulae, Sellülozik Atık, Verim.

The aim of this research was to study the possibility of the use of cellulosic wastes for the cultivation of Pleurotus eryngii (DC. ex Fr.) Quel. var. ferulae Lanzi derived from in vitro tissue culture grown naturally in the vicinity of Tunceli-Mazgirt, and Pleurotus eryngii (DC. ex Fr.) Quel. obtained from the University of Hacettepe. % 2.0 malt-exstract agar was used for the propagation of the main culture. Grains of barley and wheat were used for the propagation of spawn. For the formation of basidiokarp, Wheat Straw (WS) and Soybean Straw (SS) and Bran of Rice (RB) were used as cultur media for species studied. Three types of compost were prepared; WS, SS and a mixture straws of WS-SS (1:1). Of the three compost were also supplemented with 5.0 % and 10.0 % of RB. The shortest period for the average of mycelium growth on SS for P. eryngii was 8 days, while the longest period for the mycelium growth on WS + 10.0 % RB was 17 days. In addition, the shortest period for the mycelium growth on WS and WS + 10.0 % RB for P. eryngii var. ferulae was 12 days, while the longest period for mycelium growth on WS-SS (1:1) + 5.0 % RB was 18 days. The shortest period for the basidiocarp growth for P. eryngii on SS + 10.0 % RB was 36 days, while the longest period for the basidiocarp growth on WS + 5.0 % RB was 95 days. In addition, for P. eryngii var. ferulae there was no basidiocarp formation on any trial after mycelium developed on the compost even after 108 days of culture. First harvest period for P. eryngii obtained with SS + 10.0 % RB was determined on 48 days, while the total average harvest period was obtained with WS + 5.0 % and WS + 10.0 % RB at 108 days. In the first harvest; the lowest average yield per 100 g of material (70 % moisture) was 2.0 g in WS + 10.0 % RB, while the highest yield was 10.0 g in SS. In the second harvest, the lowest average yield was 6.0 g in WS, WS + 5.0 % RB, WS-SS (1:1) + 10.0 % RB, SS, SS + 5.0 % RB; while the highest yield was 19.0 g in WS-SS (1:1) + 5.0 % RB. In the total yield, the lowest avarege yield was 2.0 g in WS + 10.0 % RB, while the highest yield was 28.0 g in WS-SS (1:1) + 5.0 % RB. Keyword: Cultivation, P. eryngii, P. eryngii var. ferulae, Cellulosic Wastes, Yield.