Fıkıh usulünde te’vil ve fikhî uygulamaları

Te'vil, genel olarak İslam düşüncesinin oluşum süreçlerinde en etkili olan kavramlardan biridir. Dillerde yaşanan semantik değişim ve kaymalar kapsamında terim anlam kazanan ve fıkıh usulü içerisinde ictihâdın aklî bir yöntemi olarak değerlendirilen te'vilin fürû-i fıkhın şekillenmesinde önemli bir rol oynadığı hususunda şüphe yoktur. Bu anlamda ilke ve prensipleri usulcüler tarafından konan sahih te'vilin mâhiyeti, gerektirici unsurları, şartları ve çeşitlerinin bilinmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada te'vil bir fıkıh usulü kavramı olarak ele alınmış, te'vilin mâhiyet ve niteliği ile sıhhat ve butlan açısından çeşitleri ve müctehidlerin te'vil vasıtasıyla füru-i fıkha dâir ortaya koydukları örnekler üzerinde durulmuştur. Ayrıca te'vil bir yorum biçimi olarak ele alınmış ve diğer disiplinlerle ilgisi değerlendirilmiştir. Neticede te'vilin günümüzde de fıkhî bir istinbât aracı olarak istifade edilebilecek bir kavram olduğu hususuna vurgu yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Te'vil, Nas, Müteşâbih, Fıkıh Usulü, İctihâd.

As a general term ta'wil which is the most profound one in process of formation in the field of islamic thinking, is mentioned in various disciplines such as a kalam, interpretation and islamic law. There is no doubt that ta'wil which is gained a terminological meaning to the extent of semantic shift in languages and evaluated as intellectual way of views within islamic law, played a significant role in shaping "details of fıqh". In this study necessities, provisions, varieties, principles and precise essence of ta'wil told by scholors are dealed.Also, in this study, evidences of ta'wil that is expected to find solutions to Islamic law emerged in the paralel with development of human life and gualities of interpreter and samples thay are produced by "muctehid" in respect of details of fıqh by means of ta'wil are dwelled on. Besides, academic and interpretation aspect of ta'wil and relations with other disciplines are evalvated. It has been put on emphasis on ta'wil that is used as a tool of Islamic argument in today. Key Words: Ta'wil, Nas, Mutashabih, Fıqıh Usûlü, İctihâd.