Eğitim fakülteleri öğretim elemanlarının örgütsel stres değişkenlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (Dicle, Fırat ve İnönü Üniversiteleri örnekleri)

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Dicle, Fırat ve İnönü Üniversiteleri Eğitim Fakültelerinde görevli öğretim elemanlarının örgütsel stres değişkenlerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın evren ve örneklemini, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi, Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültelerinde görevli 242 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Evrendeki tüm deneklere ulaşılmaya çalışılmış ancak deneklerin 175’ine anket uygulanmış ve bu anketlerin de ancak 164’ü değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada bilgi toplama aracı olarak Pehlivan (1993) tarafından geliştirilen ve yine Pehlivan tarafından “Eğitim Yönetiminde Stres Kaynakları” adlı doktora tezinde kullanılan anketten yararlanılmıştır. Araştırmada ilgili anketin “örgütsel stres kaynakları” ve stresle başa çıkma yolları”na ait boyutları ele alınmıştır. Verilerin analizi ve yorumunda t-testi ve tek yönlü varyans (One-Way) analizinden yararlanılmıştır. Bu analizler sonucunda sorulara verilen yanıtların frekansları, yüzdeleri, ortalamaları, standart sapmaları ve aritmetik ortalamaları hesaplanmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 olarak alınmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. Öğretim elemanlarının işlevsel çevrenin görev yapısı boyutuna ait stres kaynaklarına ilişkin görüşleri arasında statü, cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı fark saptanmıştır. Öğretim elemanlarının işlevsel çevrenin yetke yapısı boyutuna ait stres kaynaklarına ilişkin görüşleri arasında cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı fark ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının işlevsel çevrenin üretim yapısı boyutuna ait stres kaynaklarına ilişkin görüşleri cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı fark görülmüştür. Öğretim elemanlarının toplumsal çevrenin kümeleşme yapısı boyutuna ait stres kaynaklarına ilişkin görüşleri arasında medeni durum değişkenine göre anlamlı fark vardır. Öğretim elemanlarının toplumsal çevrenin kültür yapısı boyutuna ait stres kaynaklarına ilişkin görüşleri medeni durum değişkenine göre anlamlı fark göstermektedir. Öğretim elemanlarının stresle başa çıkma yollarına ilişkin görüşleri arasında alan ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı fark göstermektedir.

The purpose of this study is to determine views of teaching staff at colleges of education from Dicle University, İnönü University, and Fırat University on organizational stress factors. The sample of the study is 241 teaching staff currently teaching in these colleges. The total number of returns for the surveys has been 175, and 164 of them have been found suitable for evaluation. The survey instrument used in the study has been adopted from İnayet Pehlivan’s (1993) survey used in his dissertation titled “Sources of Organizational Stress”. In this study, two sections of Pehlivan’s survey were used for analysis: “sources of organizational stress” and “ways to overcome stress.” T-test and One-Way variance were used for data analysis. After these analyses, frequency, percent, mean, standard deviation and arithmetic means of responses were determined. 0.05 was determined as the significance level. Below are some important findings from the study: In terms of the teaching staff’s perception of stress sources resulting from the authority structure of functional environment, gender and marital status were found as significant variables. In terms of the teaching staff’s perception of stress sources resulting from the production structure of functional environment, gender and marital status were found as significant variables. In terms of the teaching staff’s perception of stress sources resulting from the grouping structure of social environment, marital status was found as a significant variable. In terms of the teaching staff’s perception of stress sources resulting from the cultural structure of social environment, marital status was found as a significant variable. In terms of the teaching staff’s perception of ways to deal with stress, space and marital status were found as significant variables.